DEMOKRATYCZNY REŻIM POLITYCZNY RELACJE MIĘDZY LEGISLATYWĄ I EGZEKUTYWĄ W III RZECZYPOSPOLITEJ

ISBN: 978-83-8012-772-2

553 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2015

Książka jest poświęcona problematyce relacji między legislatywą i egzekutywą, rozumianych jako reżim polityczny sensu stricto. Autor nie ogranicza się do analizy konstytucyjnych reguł, w oparciu o które funkcjonują organy państwowe zaliczane do obydwu gałęzi władzy. Zaproponowany sposób analizy mieści się w ramach podejścia neoinstytucjonalnego. Łączy ono w sobie dwa istotne elementy: instytucje i kontekst działających ludzi. Są one z sobą powiązane i oddziałują na siebie, w wyniku czego wykreowany zostaje określony porządek, stanowiący instytucjonalną podstawę działania określonych podmiotów. Takie ujęcie pozwala wykazać, że faktyczny obraz reżimu politycznego sensu stricto zależy nie tylko od formalnych rozwiązań instytucjonalnych, ale także kontekstu sytuacyjnego, interesów aktorów politycznych, behawioralnych aspektów przywództwa politycznego, czy dominującego stylu uprawiania polityki. Ich uwzględnienie pozwala określić rzeczywisty, a nie postulowany, charakter relacji między parlamentem, prezydentem i rządem.Cel monografii jest ściśle powiązany z potrzebami poznawczymi, odnoszącymi się do konieczności pogłębiania dotychczasowych analiz i kontynuacji osiągnięć badawczych w obszarze obejmującym relacje między legislatywą i egzekutywą. Ważne jest jednak, że książka została napisana również z myślą o wyzwaniach praktycznych. Po przeszło ćwierćwieczu od rozpoczęcia demokratycznej zmiany w Polsce problematyka poszukiwania najwłaściwszego wzorca relacji pomiędzy parlamentem, prezydentem i rządem jest nadal żywa. Co pewien czas, z większą bądź mniejszą intensywnością pojawiają się różnorodne propozycje dotyczące modyfikacji obowiązujących reguł. Stanowią one swego rodzaju odpowiedzi na wyzwania praktyki politycznej, która zarówno obnaża niedostatki reguł formalnych jak i stanowi doskonałe pole powstawania, testowania, a w końcu także obowiązywania niezliczonej ilości reguł nieformalnych.Zasadniczy problem badawczy został sformułowany wokół pytania o kierunek ewolucji reżimu politycznego sensu stricto w Polsce w latach 1989-2015. W celu udzielenia odpowiedzi na nie Autor skonstruował siedmioelementowy indeks przesunięcia reżimu politycznego sensu stricto, konsekwentnie stosowany do analizy poszczególnych faz rozwoju politycznego III RP. Dzięki niemu ukazana została dynamika rodzimego reżimu politycznego sensu stricto oraz nielinearność jego przekształceń.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział 1Modele demokratycznych reżimów politycznych i ich uwarunkowania1.1. O instytucjach, potrzebie i sposobach ich badania1.2. Reżim polityczny1.3. Demokratyczne reżimy polityczne1.4. Modele demokratycznych reżimów politycznych1.4.1. Reżim parlamentarny1.4.2. Reżim prezydencki1.4.3. Reżim semiprezydencki1.5. Uwarunkowania wyborów instytucjonalnych1.5.1. Dziedzictwo przeszłości1.5.2. Kontekst sytuacyjny i interesy aktorów politycznych - warunki demokratycznego otwarcia1.5.3. Obce wzorce instytucjonalneRozdział 2Od reżimu transakcyjnego w stronę demokracji (1989-1991)2.1. Reżim transakcyjny2.2. Instytucjonalne fundamenty reżimu transakcyjnego2.2.1. Zmiany w systemie organów państwowych2.2.1.1. Parlament2.2.1.2. Prezydent2.2.2. Relacje między parlamentem, prezydentem i rządem - wzorzec konstytucyjny2.3. Demokratyczne przemiany reżimu transakcyjnego2.4. Pierwsza faza tranzycji (1989-1990) - w logice parlamentaryzmu2.5. Druga faza tranzycji (1990-1991) - w logice semiprezydencjalizmuRozdział 3Legitymizacyjna symetria między Sejmem RP i Prezydentem RP a kierunkiewolucji reżimu politycznego sensu stricto (1991-1992)3.1. W pełni rywalizacyjne wybory parlamentarne3.2. Semiprezydencjalizm w warunkach konfliktu3.3. Próba reprezydencjalizacji reżimu politycznego3.4. Reżim polityczny sensu stricto w ostatniej fazie obowiązywania rozwiązańkonstytucyjnych o okrągłostołowym rodowodzie3.5. Ewolucja reżimu politycznego sensu stricto w latach 1991-1992Rozdział 4Reżim polityczny sensu stricto w warunkach tymczasowej konstytucji (1992-1997)4.1. Tymczasowa konstytucja4.2. Zasada podziału władzy w Małej konstytucji4.3. Janusowe oblicze tymczasowego wzorca konstytucyjnego4.4. Tymczasowy reżim polityczny sensu stricto w warunkach rządu mniejszościowego4.5. Tymczasowy reżim polityczny sensu stricto w sytuacji rozwiązania parlamentu4.6. Tymczasowy reżim polityczny sensu stricto w warunkach rządu większościowego4.7. Tymczasowy reżim polityczny sensu stricto w warunkach kumulacji władzy4.8. Przesunięcie w stronę reżimu parlamentarnegoRozdział 5Reżim polityczny sensu stricto w dobie konsolidacji demokracji (1997-2015)5.1. Konstytucja i demokratyczna konsolidacja5.2. Konstytucyjne założenia reżimu politycznego sensu stricto5.3. Polska scena parlamentarna w latach 1997-20155.4. Wybory prezydenckie w latach 2000-20155.5. Reżim polityczny sensu stricto w działaniuZakończenieBibliografiaIndeks nazwiskSpis schematów, tabel i wykresówSummaryZusammenfassung