DEMOKRATYCZNE ŚWIECKIE PAŃSTWO PRAWNE

ISBN: 83-7206-034-7

stron: 351

format: B5

oprawa: miękka

Rok wydania: 1999

Prezentowana czytelnikowi publikacja jest zbiorem artykułów i opracowań, drukowanych w większości w różnych czasopismach i wydawnictwach zbiorowych w okresie ostatnich dziesięciu lat. Ich przedmiotem są dwa kręgi tematyczne- demokratyczne państwo prawne i demokratyczne państwo świeckie. Wychodzą one poza zasadniczy nurt moich zainteresowań badawczych, jakimi jest historia ustroju i prawa II Rzeczypospolitej. Stały się one uzupełniającym obszarem badawczym a główną przesłanką zainteresowania się nim, była wewnętrzna presja lub potrzeba oddziaływania na rzeczywistość prawnoustrojową Polski lat osiemdziesiątych. Przełomowymi stały się wydarzenia roku 1980. Niespotykane w przeszłości przebudzenie polityczne społeczeństwa polskiego, porównywalne jedynie z rokiem 1918, którego wyrazem było powstanie Solidarności, wyzwoliło różnorodne inicjatywy społeczne. Ważnym ich odcinkiem było podejmowanie bądź uczestniczenie w pracach zmierzających do demokratyzacji istniejącego ustroju. Poczucie obowiązku obywatelskiego nakazywało mi włączyć się w ten nurt poszukiwań reformatorskich. Publikacja - "Demokratyczne, świeckie państwo prawne" - odzwierciedla mój skromny wkład w ten proces przemian ustrojowych, który jeszcze się nie zakończył.

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA

WSTĘP

CZĘŚĆ PIERWSZA
DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE

DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE
I. Geneza państwa prawnego
II. Poglądy na istotę państwa prawnego
III. Podstawowe instytucj e demokratycznego państwa prawnego

SPRAWIEDLIWOŚĆ DLA WSZYSTKICH JEDNAKA

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KONSTYTUCYJNA W POLSCE
I. Wprowadzenie
II. Odpowiedzialność konstytucyjna w dawnej Rzeczypospolitej
III. Odpowiedzialność konstytucyjna w II Rzeczypospolitej
IV. Przesłanki i inicjatywy wprowadzenia
odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce Ludowej
V. Nowelizacja konstytucji i ustawa
o Trybunale Stanu z 26 marca 1982 roku
VI. Podmiotowy i przedpodmiotowy
zakres odpowiedzialności konstytucyjnej
VII. Skład Trybunału Stanu
VIII. Tryb postępowania w Sejmie i przed Trybunałem Stanu
IX. Problem działania ustawy wstecz
X. Uwagi końcowe

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KONSTYTUCYJNA W POLSCE
W OKRESIE PRZEMIAN USTROJOWYCH
I. Uwagi Wstępne
II. Odpowiedzialność konstytucyjna do 1989 roku
III. Odpowiedzialność konstytucyjna po 1989 roku
IV. Nowelizacja ustawy o Trybunale Stanu

PREZYDENT W KONSTYTUCJACH POLSKICH XX WIEKU
I. Wprowadzenie
II. Konstytucja z 17 marca 1921 roku
III. Konstytucja z 23 kwietnia 1935 roku
IV. Konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku
V. Uwagi końcowe

W SPRAWIE KONSTYTUCYJNEJ ZASADY PROPORCJONALNOŚCI WYBORÓW
I. Doświadczenia polskie
II. Załącznik; Szacunkowy skład polityczny Sejmu
przy zastosowaniu systemu proporcjonalnego

CZĘŚĆ DRUGA
ŚWIECKIE PAŃSTWO PRAWNE

PAŃSTWO LAICKIE
I. Wprowadzenie
II. Geneza i rozwój państwa laickiego
III. Prawne określenie laickości państwa
IV. Cechy państwa laickiego
V. Państwo laickie wobec religii i kościołów
VI. Uwagi końcowe

ODPOWIEDŹ NA OŚWIADCZENIE PROF. DRA KAZIMIERZA KĄKOLA
PRZEŁOM W POLSKIM USTAWODAWSTWIE WYZNANIOWYM
I. Wprowadzenie
II. Założenia socjalistycznej polityki wyznaniowej
III. Konstytucyjny model regulacji
sytuacji prawnej kościołów i związków wyznaniowych
IV. Początki i przebieg prac legislacyjnych
V. Filozofia ustaw wyznaniowych
VI. Indywidualna wolność sumienia i wyznania
VII. Rozdział kościoła i państwa
VIII. Sytuacja prawna kościołów i związków wyznaniowych
IX. Tworzenie kościołów i związków wyznaniowych
X. Pozycja prawna duchownego
XI. Ubezpieczenie społeczne duchownych
XII. Nowy model stosunków miedzy państwem
a kościołami i związkami wyznaniowymi

GLOSA DO ORZECZENIA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
Z 30 I 1991 ROKU W SPRAWIE NAUCZANIA RELIGII W SZKOLE

GLOSA DO ORZECZENIA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
Z 20 IV 1993 ROKU W SPRAWIE NAUCZANIA RELIGII W SZKOLE

UWAGI W SPRAWIE PROJEKTU NOWELIZACJI USTAWY O RADIOFONII I
TELEWIZJI SEN. RYSZARDA GLBUŁY Z 1 8 STYCZNIA 1995 ROKU

ROZDZIAŁ KOŚCIOŁA I PAŃSTWA - MODELE I SPÓR O UJĘCIE NORMATYWNE
W NOWEJ KONSTYTUCJI
I. Geneza rozdziału kościoła i państwa
II. Realizacja zasady rozdziału w praktyce ustrojowej
III. Pojęcie rozdziału kościoła i państwa
IV. Doświadczenia polskie
V. Modele rozdziału w projektach konstytucji
VI. Zasada rozdziału w podkomisji podstaw ustroju
politycznego i społeczno-gospodarczego
VII. Dyskusja i szukanie kompromisu w komisji konstytucyjnej
VIII. Artykuł 16 w projekcie konstytucji RP
IX. Uwagi końcowe

STOSUNKI PAŃSTWO-KOŚCIÓŁ w NOWEJ KONSTYTUCJI
I. Geneza wyznaniowych przepisów konstytucji
II. Model stosunków między państwem i związkami wyznaniowymi
III. Wolność sumienia i wyznania
IV. Religijne treści preambuły
V. Konstytucja a obowiązujące dotąd ustawodawstwo wyznaniowe
VI. Uwagi końcowe

WOLNOŚĆ SUMIENIA I WYZNANIA W RP
(REGULACJE PRAWNE I PRAKTYKA)
I. Pojęcie wolności sumienia i wyznania
II. Zarys historyczny wolności sumienia i wyznania
III. Normatywne ujęcie wolności sumienia i wyznania
w konstytucjach polskich
IV. Wolność sumienia i wyznania w obowiązuj ącym ustawodawstwie
V. Granice wolności sumienia i wyznania
VI. Ochrona wolności sumienia i wyznania
VII. Gwarancje wolności sumienia i wyznania
VIII. Wolność sumienia i wyznania w świetle działalności
organów władzy publicznej

NOWY KONKORDAT POLSKI
1. Konkordat jako forma regulacji statusu prawnego
Kościoła katolickiego w państwie świeckim
2. Tryb przygotowania konkordatu
3. Konkordat a obowiązująca Konstytucja i ustawodawstwo

KONKORDAT WŁOSKI z 18 LUTEGO 1984 ROKU
I. Uwagi ogólne
II. Konkordat z 11 lutego 1984 roku
III. Przepisy wyznaniowe konstytucji włoskiej z 21 grudnia 1947 roku
IV. Prace nad rewizją konkordatu laterańskiego
V. Przesłanki zawarcia konkordatu z 18 lutego 1984 roku
VI. Rozdział kościoła i państwa
VII. Swoboda działalności kościoła katolickiego
VIII. Status prawny instytucji i dóbr kościelnych
IX. Małżeństwo kanoniczne
X. Szkoła i nauczanie religii
XI. Ochrona zabytków kościelnych i dóbr kultury
XII. Przepisy końcowe
XIII. Ocena

REFLEKSJE NAD POLITYKĄ WSCHODNIĄ STOLICY APOSTOLSKIEJ
I. Dialog
II. Wolność religijna
III. Prawa człowieka
IV. Wnioski

WYKAZ PUBLIKACJI