CZŁOWIEK GOSPODARUJĄCY - NIEBEZPIECZNA IDEA

ISBN: 978-83-67400-39-8   235 stron format: B5 oprawa: miękka Rok wydania: 2023

Książkę poświęcono jednemu z najbardziej znanych modeli teoretycznych opisujących człowieka: modelowi człowieka gospodarującego, inaczej homo oeconomicus, który od chwili jego powołania do życia był zarówno krytykowany, jak i wychwalany. Mimo ponadstuletniej historii jego panowania na kartach podręczników akademickich wciąż toczą się wokół niego debaty i spory. Monografia jest ona próbą ukazania, jak go rozumieć i jak można go wykorzystać, poruszając się płynnie między poszczególnymi poziomami jego idealizacyjnej struktury.

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Konwencja badawcza - uwagi wstępne do dyskursu
1.1. Rola tezy i hipotezy w dyskursie
1.1.1. Obrona tezy w rozumieniu Arystotelesa i przyczynek do wyjaśnienia pojęcia "hipoteza"
1.1.2. Kilka uwag na temat hipotez w filozofii nauki
1.1.3. Teza w przyjętej konwencji i wyjątek hipotezy
1.2. Działania celowo-racjonalne człowieka
1.2.1. Racjonalność jako idea
1.2.2. Uwaga o celowości
1.2.3. Ortodoksja kontra heterodoksja
1.3. Metodologiczny indywidualizm i metodologiczny holizm - krótkie studium z postawy badawczej
1.4. Niebezpieczne idee w nauce

2. Poznanie na drodze procesu idealizacji - nauka jako idealizacja
2.1. Założenia wstępne dla metody idealizacji i stopniowej konkretyzacji
2.2. Mechanika poznania idealizacyjnego i konkretyzacja
2.2.1. Proces idealizacji
2.2.2. Proces konkretyzacji
2.3. Rewizja idealizacji i rola konkretyzacji w procesie poznania
2.4. Korekta teorii naukowej i przejście stratyfikacyjne

3. Idealizacja człowieka w perspektywie ekonomicznej
3.1. Perspektywa ontologiczna ekonomii ortodoksyjnej
3.2. Rekonstrukcja zbioru czynników istotnych
3.2.1. Człowiek jako maszyna biologiczna
3.2.2. Człowiek jako istota społeczna
3.2.3. Człowiek jako twórca i twór kultury
3.3. Proces idealizacji i wyjściowa idealizacja człowieka gospodarującego

4. Konkretyzacja w perspektywie psychologicznej
4.1. Ekonomia behawioralna w psychologicznej perspektywie ontologicznej
4.2. Psychologia ekonomiczna i znaczenie wątków psychologicznych w ekonomii
4.3. Konsekwencje konkretyzacji w perspektywie psychologicznej
4.3.1. Sprawność procesów neurofizjologicznych
4.3.2. Stan emocjonalny
4.3.3. Posiadane doświadczenie
4.3.4. Sprawność postrzegania
4.3.5. Działania innych ludzi
4.4. Skuteczność konkretyzacji w perspektywie psychologicznej

5. Konkretyzacja w perspektywie społecznej
5.1. Ekonomia instytucjonalna a walor esencjalny
5.1.1. Działania innych ludzi
5.1.2. Częstotliwość interakcji międzyludzkich
5.1.3. Trwałość interakcji międzyludzkich
5.1.4. Role i pozycje społeczne
5.1.5. Normy społeczne wraz z systemem kontroli
5.2. Wybór w niewoli społeczeństwa

6. Konkretyzacja w perspektywie kulturowej
6.1. Rola kultury w ekonomii
6.2. Abstrakcyjne i urzeczywistnione wytwory kultury w procesie gospodarczym
6.2.1. Dobra produkcyjne
6.2.2. Dobra konsumpcyjne
6.2.3. Obyczaje
6.2.4. Prawa
6.2.5. Umiejętności
6.3. Kultura jako heurystyka całości

7. Płodność heurystyczna przejścia stratyfikacyjnego
7.1. Podejście ekonomiczne a dysonans poznawczy
7.2. Koszty kalkulacji a system wysiłkowy
7.3. Umiarkowana krytyka behawioryzmu i problem odkrycia racjonalności wrodzonej
7.4. Zmiana kulturowa a konsumpcjonizm
7.5. Czyste dobra informacyjne jako spuścizna kulturowa

Zakończenie

Bibliografia

Spis rysunków

Spis tabel

Abstract