AZJA - KONFLIKTY I ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA

ISBN: 978-83-7523-171-7   193 stron format: B5 oprawa: miękka Rok wydania: 2011

Celem publikacji jest analiza stanu bezpieczeństwa na kontynencie azjatyckim w kontekście istniejących sporów międzypaństwowych o zróżnicowanym podłożu. Istotnym elementem jest zatem odpowiedź na pytanie: jakie istniejące spory stanowią zasadnicze zagrożenie dla utrzymania obecnej, stabilnej sytuacji w Azji? Jednocześnie istotna jest kompleksowa ocena wyzwań i szans, w obliczu których stoją regiony, organizacje i państwa. W tym celu w publikacji dokonano podziału zagrożeń, biorąc pod uwagę kryterium przestrzenne.W rozdziale pierwszym zwrócono uwagę na kontekst rywalizacji o wpływy w Azji Wschodniej i dokonano analizy trzech istniejących sporów terytorialnych. Są to nierozwiązane kwestie, dotyczące: braku stabilności w Korei Północnej, braku jednoznacznego statusu Tajwanu w kontekście połączenia narodu chińskiego oraz spory o wyspy Morza Południowochińskiego. W obszarze tym duże znaczenie ma rywalizacja między Chinami i Stanami Zjednoczonymi, co wpływa na złożoność sytuacji.Rozdział drugi związany jest z obszarem Azji Centralnej i Azji Południowej. Dokonano w nim oceny zagrożeń wynikających z sytuacji w Afganistanie, Kaszmirze i Kotlinie Fergana. Konflikty te mają wiele cech wspólnych. Z pewnością jedną z nich jest bardzo duża złożoność i zaangażowanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych.Rozdział trzeci to analiza sytuacji Bliskiego Wschodu i Iranu. Te drażliwe kwestie Azji Zachodniej są istotne, gdyż wiążą się z działaniami zbrojnymi ostatnich lat, ale też możliwością ich przeprowadzenia w najbliższym czasie.W każdym rozdziale przedstawiono podłoże problemu na tle uwarunkowań ostatnich kilkudziesięciu lat, stanowiska i interesy stron oraz możliwe kierunki rozwoju sytuacji. Wskazano też na możliwe szansę i potencjalne zagrożenia. Pozwoliło to na wyciągnięcie wniosków w relacji do danego problemu. Syntezę przeprowadzonych badań, pozwalającą kompleksowo spojrzeć na współczesną Azję i istniejące tam szansę i zagrożenia, przedstawiono w zakończeniu.

SPIS TREŚCI

Wstęp1.Rywalizacja Chin i USA a sytuacja polityczna w Azji Wschodniej1.1.Wpływ polityki Korei Północnej na sytuację w regionie1.1.1.Wprowadzenie1.1.2.Rozmowy sześciostronne jako forum regionalne1.1.3.Uwarunkowania polityki Korei Północnej1.1.4.Korea Południowa - poszukiwanie rozwiązań w obliczu zagrożeń1.1.5.Stanowiska państw stron rozmów sześciostronnych1.1.5.1.Chiny - najważniejszy partner Pjongjangu1.1.5.2.W obliczu realnych zagrożeń -Japonia1.1.5.3.Rosja - były mentor i ważny partner1.1.5.4.Stany Zjednoczone Ameryki - ważny gracz w regionie1.1.6.Podsumowanie1.2.Przyszłość Tajwanu w kontekście polityki Chin1.2.1.Wprowadzenie1.2.2.Uwarunkowania sporu o Tajwan1.2.3.Tajwan w polityce Chin1.2.4.Kierunki przemian polityki Tajwanu w ostatnich latach1.2.5.Rola Stanów Zjednoczonych w kontekście sporu1.2.6.Podsumowanie1.3.Spory terytorialne dotyczące akwenu Morza Południowochińskiego1.3.1.Wprowadzenie1.3.2.Podstawy historyczno-prawne sporu o Wyspy Spratly1.3.3.Znaczenie Wysp Spratly dla stron sporów1.3.4.Położenie geopolityczne Wysp Spratly1.3.5.Roszczenia wobec Wysp Paracelskich i Rafy Scarborough1.3.6.Znaczenie Cieśniny Malakka dla swobody żeglugi1.3.7.Podsumowanie2.Azja Centralna i Południowa - sytuacja bez wyjścia?2.1.Afganistan - odwieczne wyzwanie2.1.1.Wprowadzenie2.1.2.Od układów zimnowojennych i interwencji radzieckiej do rządów talibów2.1.3.Interwencja - misja USA i NATO w walce z terroryzmem2.1.4.Podsumowanie2.2.Kaszmir potencjalnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa regionu2.2.1.Wprowadzenie2.2.2.Uwarunkowania geopolityczne regionu2.2.3.Historyczne podłoże konfliktu w Kaszmirze2.2.4.Znaczenie Kaszmiru dla uczestników sporu2.2.5.Kierunki poszukiwania dróg rozwiązania sporów2.2.6.Możliwe kierunki poprawy sytuacji polityczno-gospodarczej2.2.7.Podsumowanie2.3.Kotlina Fergana - kocioł etniczny Azji Centralnej2.3.1.Wprowadzenie2.3.2.Uwarunkowania geopolityczne Kotliny Fergana2.3.3.Kierunki poszukiwania poprawy bezpieczeństwa regionu2.3.4.Zagrożenia dla stabilizacji sytuacji w Kotlinie Fergana2.3.5.Podsumowanie3.Konflikty w Azji Zachodniej3.1.Ambicje regionalne i nuklearne Iranu3.1.1.Wprowadzenie3.1.2.Zmiany w Iranie a konflikty i wojny z Zachodem i światem arabskim3.1.3.Współczesne konflikty ze światowymi mocarstwami i sąsiadami3.1.4.Rozwój nuklearny Iranu zagrożeniem dla świata?3.1.5.Podsumowanie3.2.Wielowymiarowe wyzwania bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu3.2.1.Wprowadzenie3.2.2.Konflikt izraelsko-arabski a problem palestyński3.2.3.Problem kurdyjski3.2.4.PodsumowanieZakończenieStreszczenie w języku angielskimBibliografiaWykaz skrótówSpis rysunkówSpis tabel