ALTERNATYWNE METODY ROZWIĄZYWANIA SPORÓW KONSUMENCKICH W UNII EUROPEJSKIEJ

ISBN: 978-83-8198-578-9

264 stron
format: A5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2020

Przedmiotem niniejszej monografii jest analiza wyodrębniającego się w Unii Europejskiej systemu alternatywnych metod rozwiązywania sporów konsumenckich. Pod pojęciem ADR rozumiem wszelkie alternatywne dla sądownictwa powszechnego metody rozwiązywania sporów, które uwzględniają interwencję bezstronnego oraz niezależnego podmiotu trzeciego, zwanego podmiotem ADR. Przedmiotem monografii nie są jednak, co należy pokreślić, same techniki ADR, bogato opisane w literaturze przedmiotu, lecz szerszy kontekst, jakim jest ich wykorzystanie w ramach tworzącego się w Unii Europejskiej systemu pozasądowego rozwiązania sporów zaistniałych między konsumentami a przedsiębiorcami (z ang consumer-to-business, C2B). Na potrzeby niniejszych badań przyjęto, że rozwiązywanie tych sporów może zostać wszczęte zarówno na wniosek konsumentów, dochodzących roszczeń od podmiotów gospodarczych, jak i być zainicjowane przez przedsiębiorców w celu wyegzekwowania należności od konsumentów. Celem monografii jest zaprezentowanie zmian prawnych, jakie wprowadzono w związku ze stworzeniem unijnego systemu ADR oraz wyzwań, jakie wiążą się z procesem implementacji rozwiązań unijnych do prawa polskiego.

SPIS TREŚCI

Przedmowa

Wykaz skrótów

Wykaz literatury

Wykaz orzecznictwa

Źródła internetowe i inne

Wykaz tabel i rysunków

Alternative dispute resolution for consumer disputes in the European
Union - summary

Rozdział I. Metody i systemy ADR wykorzystywane do rozwiązywania
sporów konsumenckich
‹ 1. Wprowadzenie
‹ 2. Uwagi terminologiczne
‹3. Geneza metod ADR
‹4. Techniki (metody) ADR
I. Wprowadzenie
II. Podział metod (technik) ADR
1. Wprowadzenie
2. Tryb rozwiązywania sporu
3. Charakter wydawanego rozstrzygnięcia
‹ 5. Główne rodzaje metod (technik) oraz modeli ADR
wykorzystywanych w UE
I. Wprowadzenie
II. Mediacja i koncyliacja
III. Arbitraż
IV. Działalność rzeczników (ombudsmanów)
V. Działalność komisji skargowych
‹ 6. Alternatywne metody rozwiązywania sporów konsumenckich
online
‹ 7. Zalety wykorzystania metod ADR do rozwiązywania sporów
konsumenckich
‹ 8. Ryzyka wiążące się z wykorzystaniem metod ADR w sporach
konsumenckich
‹ 9. Podsumowanie

Rozdział II. Rozwój ADR w sporach konsumenckich w systemie
prawnym Unii Europejskiej
‹ 1. Wprowadzenie
‹ 2. Zasada kompetencji przyznanych
‹ 3. Znaczenie wyboru podstawy prawnej
‹ 4. Normy kompetencyjne mogące stanowić podstawę prawną dla
ADR
I. Wprowadzenie
II. Kompetencje UE w zakresie współpracy sądowej w sprawach
cywilnych
III. Kompetencje UE w zakresie urzeczywistniania rynku
wewnętrznego
IV. Kompetencje UE w zakresie ochrony konsumentów
V. Kompetencje domniemane
‹ 5. Rozwój alternatywnych metod rozwiązywania sporów
konsumenckich
I. Wprowadzenie
II. Praktyka przyjmowania aktów prawa miękkiego
III. Wezwanie do dyskusji na temat przyszłości ADR w sprawach
cywilnych i handlowych i jej konsekwencje
IV. Pierwsze normatywne konsekwencje soft law
V. Odniesienia do ADR w innych aktach prawa wtórnego
VI. Unijne sieci ADR w sporach konsumenckich
1. Wprowadzenie
2. ECC-Net
3. FIN-NET
4. SOLVIT
‹ 6. Podsumowanie

Rozdział III. Rola ADR w urzeczywistnianiu dostępu konsumentów do
wymiaru sprawiedliwości
‹ 1. Wprowadzenie
‹ 2. Uwagi wstępne
‹ 3. Dostęp do wymiaru sprawiedliwości w prawie europejskim
I. Wprowadzenie
II. Zasada efektywnej (skutecznej) ochrony sądowej
III. Dostęp do sądu a obligatoryjny udział w postępowaniu ADR.
‹ 4. Koncepcja access to justice w ujęciu M. Cappelettiego
I. Wprowadzenie
II. Ewolucja koncepcji access to justice
III. Problemy z realizacją access to justice
1. Wprowadzenie
2. Bariery finansowe
3. Nierówne możliwości stron
4. Rozproszone interesy zbiorowe
IV. "Trzy fale" w koncepcji dostępu do wymiaru sprawiedliwości
1. Wprowadzenie
2. Dostęp do pomocy prawnej
3. Dochodzenie roszczeń indywidualnych i zbiorowych
w postępowaniu sądowym
4. Dostęp do ADR
V. Dostęp do wymiaru sprawiedliwości w wybranych
inicjatywach unijnych
1. Wprowadzenie
2. Dokumenty konsultacyjne i strategiczne
3. Akty prawne o charakterze normatywnym
VI. Urzeczywistnienie access to justice przez ADR
‹ 5. Podsumowanie

Rozdział IV. Analiza sytuacji konsumentów oraz działalności podmiotów
ADR na rynku wewnętrznym UE
‹ 1. Wprowadzenie
‹2. Monitoring sytuacji konsumentów dokonywany przez Komisję
Europejską
I. Wprowadzenie
II. Tablice wyników
III. Eurobarometry
IV. Raporty ECC-Net i FiN-NET
V. Wykaz podmiotów ADR notyfikowanych Komisji
Europejskiej
VI. Dane statystyczne dotyczące działalności platformy ODR
‹ 3. Badania empiryczne w przedmiocie ADR
I. Wprowadzenie
II. Leuven Study (2007)
III. Civic Study (2009) oraz (2011)
IV. Oxford Study (2012)
‹ 4. Analiza najnowszych zachowań konsumentów na rynku
wewnętrznym
I. Wprowadzenie
II. Znaczenie krajowych oraz transgranicznych zakupów online..
III. Przedmiot problemów i skarg konsumenckich
1. Wprowadzenie
2. Problematyczne sektory
3. Rodzaje problemów i skarg
IV. Wartość poniesionej przez konsumentów szkody
V. Próg finansowej opłacalności dochodzenia roszczenia
VI. Reakcje konsumentów na zaistniały problem
VII. Poziom zadowolenia konsumentów oraz poziom trudności
rozstrzygania sporów
VIII. Przeszkody w dostępie do wymiaru sprawiedliwości
IX. Wnioski dotyczące sytuacji konsumentów
‹ 5. Analiza danych na temat rozwiązywania sporów w trybie ADR
I. Wprowadzenie
II. Liczba spraw konsumenckich rozstrzyganych przez podmioty
ADR na poziomie UE
III. Zasięg działalności systemów ADR
1. Zasięg geograficzny
2. Zasięg sektorowy
IV. Modele systemów ADR
1. Wprowadzenie
2. Wariant prywatny (biznesowy)
3. Wariant publiczny (administracyjny)
4. Wariant oparty na współpracy
V. Udział w postępowaniu ADR
1. Konsumenci
2. Przedsiębiorcy
VI. Moc wiążąca rozstrzygnięcia
VII. Przestrzeganie uzgodnionych rozwiązań
VIII. Koszty i średni czas trwania postępowań
IX. Wnioski dotyczące sytuacji podmiotów ADR
‹ 6. Podsumowanie

Rozdział V. Ustrój unijnego systemu ADR w kształcie nadanym
dyrektywą 2013/11/UE oraz rozporządzeniem Nr 524/2013
‹ 1. Wprowadzenie
‹ 2. Analiza ram prawnych unijnego system ADR
I. Wprowadzenie
II. Zakres zastosowania dyrektywy
1. Wprowadzenie
2. Zakres podmiotowy
3. Zakres przedmiotowy
4. Zgoda przedsiębiorcy na udział w postępowaniu
III. Postępowanie w sprawie ADR w sporach konsumenckich
1. Wprowadzenie
2. Wszczęcie postępowania ADR oraz jego wpływ na termin
przedawnienia
3. Zasady postępowania ADR
A. Wprowadzenie
B. Zasada przejrzystości
C. Zasada skuteczności
D. Zasada sprawiedliwego traktowania
E. Zasada dobrowolności
F. Zasada legalności
IV. Podmiot ADR
1. Wprowadzenie
2. Obowiązki techniczne podmiotów ADR
3. Wymogi jakościowe - art. 6 dyrektywy 2013/11/UE
A. Wprowadzenie
B. Wymóg fachowości
C. Wymóg niezależności
D. Wymóg bezstronności
V. Obowiązki przedsiębiorców
VI. Organizacja systemu ADR
‹ 3. Ocena projektowanego systemu ADR
I. Wprowadzenie
II. Dostępność
1. Wprowadzenie
2. Rozbieżny zakres rozporządzenia Nr 524/2013
i dyrektywy 2013/11/UE
3. Liczne wyłączenia stosowania systemu ADR
4. Dobrowolna przynależność przedsiębiorców do systemu
ADR
5. Dobrowolna przynależność podmiotów ADR do systemu
ADR
III. Jakość ADR
1. Wprowadzenie
2. Wymogi jakościowe stawiane podmiotom ADR
A. Wprowadzenie
B. Profesjonalizm podmiotów ADR
C. Bezstronność i niezależność podmiotów ADR
3. Wymogi jakościowe postępowań ADR
A. Wprowadzenie
B. Przejrzystość
C. Skuteczność
D. Sprawiedliwe traktowanie
IV. Świadomość konsumentów istnienia ADR
V. Legalność i egzekwowanie prawa
‹ 4. Podsumowanie

Rozdział VI. Implementacja dyrektywy 2013/11/UE oraz stosowanie
rozporządzenia Nr 524/2013 w Polsce
‹ 1. Wprowadzenie
‹ 2. Opóźnienia w transpozycji dyrektywy 2013/11/UE oraz wykonaniu
rozporządzenia Nr 524/2013 w prawie polskim
‹ 3. Etapy transpozycji dyrektywy 2013/11/UE oraz wykonania
rozporządzenia Nr 524/2013
‹ 4. Obszary transpozycji dyrektywy 2013/11/UE
I. Wprowadzenie
II. Obszar materialnoprawny
III. Obszar proceduralny
IV. Obszar instytucjonalny
1. Wprowadzenie
2. Publiczny podmiot ADR o charakterze horyzontalnym
A. Wprowadzenie
B. Sądownictwo polubowne
C. Mediacja oraz koncyliacja
3. Publiczne podmioty ADR o charakterze sektorowym
A. Wprowadzenie
B. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
C. Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego
(Centrum Arbitrażu i Centrum Mediacji przy KNF)..
D. Rzecznik Finansowy
E. Koordynator ds. negocjacji przy Prezesie Urzędu
Regulacji Energetyki
F. Rzecznik Praw Pasażera Kolei przy Prezesie Urzędu
Transportu Kolejowego
G. Rzecznik Praw Pasażerów przy Prezesie Urzędu
Lotnictwa Cywilnego
4. Niepubliczne podmioty ADR
A. Wprowadzenie
B. Arbiter Bankowy przy Związku Banków Polskich
C. Centrum Polubownego Rozwiązywania Sporów
dotyczących Żywności
D. Izba Gospodarki Elektronicznej (e-Izba)
‹ 5. Ocena transpozycji
I. Wprowadzenie
II. Jakość ADR w Polsce
1. Wprowadzenie
2. Kwalifikacje podmiotów ADR
3. Bezstronność i niezależność podmiotów ADR
III. Dostęp konsumentów do ADR
1. Wprowadzenie
2. Przynależność przedsiębiorców do systemu ADR
3. Przesłanki odmowy rozpatrzenia sporu
4. Odpłatność ADR
IV. Świadomość konsumentów na temat ADR
V. Egzekwowanie prawa i legalność
‹ 6. Podsumowanie

Zakończenie

Indeks rzeczowy