WPŁYW ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ MIAST NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE W OTOCZENIU AGLOMERACJI TRÓJMIEJSKIEJ

ISBN: 978-83-8206-026-3

196 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2020

W ciągu ostatnich kilku dekad obserwowana jest nasilająca się ekspansja zabudowy miast w kierunku sąsiadujących gmin wiejskich. Położenie fizycznogeograficzne Trójmiasta przez wiele lat determinowało rozwój miast aglomeracji wzdłuż osi północ - południe, między strefą krawędziową wysoczyzny na zachodzie a Zatoką Gdańską i Żuławami Wiślanymi na wschodzie. Stopniowy przyrost terenów zainwestowanych w Gdańsku, Sopocie i Gdyni spowodował utworzenie niemal zwartej pod względem udziału terenów zabudowanych przestrzeni miejskiej.

Od lat 80. XX w. nastąpił widoczny proces rozprzestrzeniania się zabudowy (głównie mieszkaniowej) w kierunku zachodnim oraz w mniejszym stopniu na północ i południe od historycznie ukształtowanych dzielnic Gdańska i Gdyni oraz pozostałych miast aglomeracji trójmiejskiej. Zajmowanie nowych terenów pod zabudowę pociągało za sobą szereg zmian w przestrzeni, w tym znacząco wpływało na środowisko przyrodnicze. Zjawiska te skłaniają do postawienia tezy, że zabudowa aglomeracji trójmiejskiej rozwija się nadmiernie na terenach znacznie oddalonych od centrów miast aglomeracji, powodując negatywne skutki przyrodnicze, wyrażone m.in. pogarszającą się proporcją między obszarami biologicznie aktywnymi a zabudowanymi; równocześnie tereny przeznaczane pod zabudowę w wielu przypadkach są nieodpowiednie ze względu na uwarunkowania środowiskowe. W efekcie krajobraz w otoczeniu obszarów wewnątrzmiejskich aglomeracji trójmiejskiej traci charakter wiejski, przybierając cechy krajobrazu podmiejskiego, a miejscami nawet miejskiego.

Podstawowym celem pracy jest próba oceny wpływu procesu suburbanizacji na środowisko przyrodnicze aglomeracji trójmiejskiej (z wyłączeniem centralnych stref zabudowy) oraz wskazanie obszarów, na których zjawisko to powoduje największe zmiany środowiska, w szczególności w wyniku niewłaściwej z ekofizjograficznego punktu widzenia lokalizacji zabudowy.

SPIS TREŚCI

ROZDZIAŁ 1. Wprowadzenie
1.1. Motywy podjęcia badań
1.2. Zakres przestrzenny
1.3. Polityka przestrzenna na badanym obszarze
1.4. Zastosowane materiały

ROZDZIAŁ 2. Podstawy teoretyczne badań
2.1. Suburbanizacja - pojęcie wieloznaczne
2.2. Przyrodnicze uwarunkowania i skutki rozprzestrzeniania się miast
2.3. Rozwój suburbanizacji i metody zapobiegania procesom
rozprzestrzeniania się miast na świecie
2.4. Uwarunkowania i rozwój suburbanizacji w Polsce
2.5. Suburbanizacja Trójmiasta
2.6. Pozostała terminologia stosowana w pracy

ROZDZIAŁ 3. Metody badań

ROZDZIAŁ 4. Charakterystyka obszaru badań

ROZDZIAŁ 5. Stan i zmiany wybranych form pokrycia terenu w latach 1985-2012
5.1. Lasy
5.2. Użytki zielone
5.3. Wody
5.4. Zabudowa

ROZDZIAŁ 6. Charakterystyka głównych skutków procesu suburbanizacji
na wybranych poligonach testowych
6.1. Dobór i charakterystyka poligonów testowych
6.2. Charakterystyka zmian pokrycia terenu w poligonach testowych
6.3. Przyrodnicze ograniczenia suburbanizacji i ich bagatelizowanie
6.3.1. Charakterystyka wybranych ograniczeń na poligonach testowych
6.3.2. Obszary współwystępowania i koncentracji ograniczeń
w poligonach testowych
6.3.3. Zabudowa na terenach z ograniczeniami

ROZDZIAŁ 7. Kierunki przemian wybranych form pokrycia terenu w latach 1985-2012
7.1. Kierunki zmian typów pokrycia terenu w granicach całego obszaru
7.1.1. Przemiany zabudowy na grunty pod wodami, lasy i użytki zielone
7.1.2. Przemiany lasów, użytków zielonych i wód na tereny zabudowane
7.2. Kierunki zmian typów pokrycia terenu na poligonach testowych

ROZDZIAŁ 8. Dyskusja rezultatów badań w świetle dotychczasowych studiów
nad suburbanizacją Trójmiasta
8.1. Porównanie z koncepcją rozwoju aglomeracji gdańskiej z 1985 r.
8.2. Porównanie ze Studium ochrony krajobrazu województwa pomorskiego
8.3. Odniesienie obszarów zabudowy
powstałej w latach 1985-2012 do obszarów chronionych
i koncepcji sieci ekologicznej województwa pomorskiego

Wnioski

Literatura

Akty prawne

Spis fotografii

Spis rycin

Spis tabel

Załącznik 1. Formy ochrony przyrody
na obszarze opracowania (stan na 31 grudnia 2015)