SEMIOTYKA I LOGIKA DLA KOGNITYWISTÓW

ISBN: 978-83-7431-489-3

725 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2016

Już Platon i Arystoteles dążyli do objaśnienia natury ludzkiej wiedzy i umysłu. Aż do XIX wieku badania umysłu były przedmiotem filozofii. W XIX stuleciu Wilhelm Wundt wraz ze swoimi studentami rozpoczął systematyczne eksperymentalne badania laboratoryjne procesów mentalnych. Wundt skoncentrował się na trzech obszarach funkcjonowania umysłu: myśleniu, wyobrażaniu oraz przeżywaniu. Są to trzy podstawowe obszary psychologii kognitywnej. Autor był redukcjonistą: świadomość objaśniał odwołując się do jej składowych. Świadome stany mentalne badał introspekcyjnie. Przez kilka dekad psychologia eksperymentalna była zdominowana przez behawioryzm. Behawioryści badali reakcje na bodźce. Do połowy XX wieku świadomość i reprezentacja umysłowa nie były przedmiotem dyskusji naukowych. W tym czasie rozwija się technologia informatyczna. John McCarthy, laureat nagrody Turinga, twórca terminu "Artificial Intelligence, Sztuczna Inteligencja" (po raz pierwszy terminu tego użył w 1955 roku w tekście przygotowanym na konferencję w Dartmouth w 1956 roku [2006],Marvin Minsky, Allen Newell oraz Herbert Simon tworzą podstawy AI. Głoszą - co jest kluczowe dla Sztucznej Inteligencji, dla AI - że każdy aspekt uczenia się, każda własność inteligencji mogą być w zasadzie opisane tak precyzyjnie, że możliwe będzie zbudowanie maszyny zdolnej do ich symulacji. Noam Chomski rozwija koncepcję języka jako określonego przez mentalne reguły gramatyczne.George Miller tworzy koncepcję mentalnego kodowania i dekodowania informacji w postaci pakietu. Tych sześciu naukowców zwykło się uznawać za twórców kognitywistyki. Tak rozumiana kognitywistyka ma dwa zasadnicze cele:- eksplanacyjny, wyjaśniający - celem badania kognitywnych czynności człowieka i zwierząt jest teoria różnych aspektów poznania-- konstrukcyjny - tworzenie artefaktów takich, jak programy gry w szachy, roboty i inne tak, aby skonstruowane systemy realizowały różne zadania kognitywne, jak np. automatyczne wnioskowanie.Według ogólnego skrótowego określenia kognitywistyka podejmuje zagadnienia reprezentacji wiedzy i jej przetwarzania przez system nerwowy. Jedną z dyscyplin, dyscypliną podstawową, która bada informację, reprezentację i przetwarzanie wiedzy jest logika. Głównym zadaniem logiki jest określenie zasad rozróżniania rozumowań poprawnych od niepoprawnych. To rozróżnienie dokonywane jest w obszarze reprezentacji rozumowań. Przetwarzanie informacji w systemie nerwowym obejmuje rozumowanie. Zarówno ze względu na problematykę reprezentacji, jak i przetwarzania informacji są więc semiotyka i logika naukami składającymi się na interdyscyplinarnie rozumianą kognitywistykę. Semiotyka dostarcza ogólnej teorii języka, który jest ważnym obszarem badań kognitywistycznych. Niniejsze opracowanie logiki dla kognitywistów ma nacelu wskazanie i omówienie zasad logicznych naturalnych rozumowań i sposobów komunikacji społecznej. Uwzględniane są więc takie rozumowania, które - mimo racjonalności - wykraczają poza to, co zwykło się określać jako poprawne logicznie w szczególności w paradygmacie logiki matematycznej. Takimi rozumowaniami są rozumowania niemonotoniczne [Makinson, 2005, 2008]. W zwykłym sposobie myślenia znaczącą rolę pełni rozumowanie przez analogię. Ono też znajduje się w obszarze zainteresowań kognitywistów. Dla kognitywistów ważna jest też problematyka argumentacji. Jej badanie wymaga odniesienia do człowieka jako bytu psychofizycznego. Ponadto, zbudowanie informatycznych systemów zdolnych do argumentacji jest jednym z celów sztucznej inteligencji. Do całości problemów kognitywistyki i komunikacji społecznej należą również zagadnienia logiki norm i rozkazów, w niniejszej publikacji jest prezentowana w rozdziale poświęconym logice prawniczej, oraz logiki pytań i odpowiedzi. (Ze Wstępu)

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Język 1.1. Język i jego funkcje 1.1.1. Pojęcie języka 1.1.2. Funkcje języka 1.2. Budowa i znaczenie wyrażeń 1.3. Kategorie wyrażeń 1.3.1. Zdanie i prawdziwość 1.3.2. Nazwa 1.3.3. Predykaty, relacje, funkcje 1.3.4. Spójniki 1.3.5. Słówka kwantyfikujące 1.3.6. Znaki interpunkcyjne i akcent logiczny 1.4. Tekst 1.4.1. Struktura tekstu 1.4.2. Semantyka tekstu 1.4.3. Tekst w komunikacji społecznej 2. Konceptualizacja, definiowanie, eksplikacja 2.1. Konceptualizacja 2.1.1. Pojęcie konceptualizacji 2.1.2. Charakterystyka zbiorów 2.1.3. Typowe konceptualizacje 2.1.4. Podział logiczny 2.1.5. Klasyfikacja i systematyka 2.1.6. Pojęcia typologiczne 2.1.7. Pojęcia porządkujące 2.1.8. Partycja i kompozycja 2.1.9. Pojęcia obserwacyjne, pojęcia teoretyczne i pojęciaoperacyjne 2.1.10. Znaczenie konceptualizacji 2.2. Definiowanie 2.2.1. Definicje realne a definicje nominalne 2.2.2. Budowa definicji 2.2.3. Podział definicji ze względu na stylizację 2.2.4. Podział definicji ze względu na zadania 2.2.5. Granice definiowania 2.2.6. Poprawność definicji 2.3. Eksplikacja 3. Rozumowania i argumentacja 3.1. Logika teorią rozumowań 3.1.1. Myślenie krytyczne 3.1.2. Logika klasyczna a logika kognitywna 3.1.3. Rozumowanie 3.2. Uznawanie i uzasadnianie 3.3. Wynikanie 3.4. Wnioskowanie 3.4.1. Wnioskowanie dedukcyjne 3.4.2. Dowód wprost i dowód niewprost 3.4.3. Wnioskowanie indukcyjne 3.4.4. Wnioskowanie redukcyjne 3.4.5. Indukcja enumeracyjna 3.4.6. Indukcja matematyczna 3.4.7. Rozumowania statystyczne 3.4.8. Milla kanony indukcji eliminacyjnej 3.4.9. Wnioskowanie przez analogię 3.4.10. Wnioskowania niemonotoniczne 3.5. Struktura i rodzaje rozumowań 3.5.1. Struktura rozumowań 3.5.2. Rodzaje rozumowań i ich diagramy 3.6. Sztuka argumentacji 3.6.1. Argumentacja, retoryka, erystyka 3.6.2. Zasady argumentacji 3.6.3. Metody argumentacji 3.7. Błędy w rozumowaniu 3.7.1. Pojęcie błędu w rozumowaniu 3.7.2. Błędy uzasadnienia przesłanek 3.7.3. Błędy związku między przesłankamia wnioskiem 3.7.4. Paradoksy logiczne 3.7.5. Rola błędu 4. Wynikanie, schematy i prawa logiki 4.1. Klasyczna logika zdań 4.1.1. Język klasycznego rachunku zdań 4.1.2. Tautologia 4.1.3. Wynikanie w klasycznej logice zdań 4.1.4. Schematy i prawa logiki zdań 4.2. Logika kwantyfikatorów 4.2.1. Sylogistyka 4.2.2. Klasyczna logika predykatów 4.3. Dedukcja naturalna 4.3.1. Reguły dołączania nowych wierszy dowodowych 4.3.2. Reguły tworzenia dowodu założeniowego 4.4. Tabele analityczne 5. Logika prawnicza 5.1. Miejsce logiki w prawie 5.1.1. Pojęcie logiki prawniczej 5.1.2. Logika a logika prawnicza 5.1.3. Logika prawnicza a komunikacja społeczna 5.2. Logika języka prawnego 5.2.1. Semiotyka języka prawnego 5.2.2. Normy 5.2.3. Logika norm 5.2.4. Konceptualizacja i definiowanie w prawie 5.3. Logika języka prawniczego 5.3.1. Semiotyka języka prawniczego 5.3.2. Wnioskowania normatywne w wykładni prawa 5.3.3. Argumentacja w procesie stosowania prawa 5.3.4. Konceptualizacja i definiowanie w językuprawniczym 6. Pytanie i odpowiedź 6.1. Budowa i rodzaje pytań 6.2. Odpowiedź 6.3. Praktyczne problemy stawiania pytań 6.4. Pytania i odpowiedzi - aspekt kognitywnyLiteratura Indeks rzeczowy Indeks nazwisk Indeks terminów łacińskich Indeks terminów greckich