ROZUM PUBLICZNY - UZASADNIENIE SĄDOWE - UMYSŁ SĘDZIEGO

ISBN: 978-83-232-3845-4

381 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2020

Książka zawiera nowe ujęcie argumentacji prawniczej. Podejście opiera się na przekonaniu, iż w sytuacji występowania pluralizmu prawnego oraz moralnego argumentacja ta powinna odwoływać się do rozumu publicznego w ujęciu zaproponowanym przez Johna Rawlsa oraz do metody refleksyjnej równowagi tegoż samego autora. Nadto, rozum publiczny może stanowić podstawę nowe ujęcia argumentacji prawniczej tylko wtedy, gdy władza publiczna respektuje zasady państwa prawa. Te dwa założenia wyznaczają wszelkie ramy dyskusji o argumentacji z rozumu publicznego. Szczególną uwagę, poświęcono doniosłości idei rozumu publicznego dla procesu kontroli konstytucyjności prawa i wykładni konstytucji. Jak się argumentuje, niedozwolone motywacje jakimi kieruje się prawodawca sprawiają, że prawo przezeń stanowione, obarczone jest wadą niekonstytucyjności. Książka podejmuje również doniosłe pytania o to, co cechuje dobrego sędziego, w jaki sposób podejmuje decyzje, jak przebiega ten proces i na ile te decyzje są "racjonalne". W książce, z perspektywy psychologii poznawczej, na podstawie wyników badań własnych, wykazano, że podejmowanie decyzji przez sędziów nie wymaga od nich jakichś szczególnych kompetencji moralnych. W książce nie podważa się zaufania do sędziów i ich decyzji, wskazuje się tylko na ograniczenia związane z racjonalnością myślenia oraz na błędy, jakie mogą popełniać, tak samo jak reszta z nas.

SPIS TREŚCI

Wykaz ważniejszych skrótów

Wprowadzenie

CZĘŚĆ I

Rozdział 1. Test proporcjonalności (Marek Smolak)
1.1. Wprowadzenie
1.2. Doktryna proporcjonalności
1.3. Analiza proporcjonalności

Rozdział 2. Krytyka analizy proporcjonalności (Marek Smolak)
2.1. Wprowadzenie
2.2. Niewspółmierność ważonych praw i interesów
2.3. Niejasność kryteriów usuwania kolizji zasad
2.4. Naruszanie praw fundamentalnych
2.5. Ukryte założenia filozofii politycznej

Rozdział 3. Analiza proporcjonalności w orzecznictwie Sądu Konstytucyjnego Republiki Południowej Afryki (Marek Smolak)
3.1. Wprowadzenie
3.2. Analiza proporcjonalności a Konstytucja RPA
3.3. Test rozumności
3.4. Krytyka testu rozumności
3.5. Inne metody rozstrzygania konfliktu dóbr i interesów
3.6. Test rozumności a wartość ubuntu

Rozdział 4. Analiza proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w Polsce (Marek Smolak)
4.1. Wprowadzenie
4.2. Analiza proporcjonalności a Konstytucja RP
4.3. Test proporcjonalności
4.4. Analiza proporcjonalności a samopowstrzymywanie moralne sędziów

Rozdział 5. Analiza proporcjonalności, rządy prawa a kultura uzasadniania
(Marek Smolak)
5.1. Wprowadzenie
5.2. Kultura uzasadniania
5.3. Analiza proporcjonalności a kultura uzasadniania
5.4. Uzasadnianie sądowe, rządy prawa a kultura uzasadniania

CZĘŚĆ II

Rozdział 6. Rozum publiczny i konstytucjonalizm (Wojciech Sadurski)
6.1. Wprowadzenie
6.2. Rozum publiczny i liberalna legitymizacja
6.3. Krytyki rozumu publicznego i ich odparcie
6.4. Rozum publiczny i prawo konstytucyjne
6.5. Rozum publiczny i demokracja

Rozdział 7. Idea rozumu publicznego w ujęciu Johna Rawlsa (Marek Smolak)
7.1. Wprowadzenie
7.2. Rozum publiczny jako podstawa legitymacji sprawowania władzy publicznej
7.3. Rozum publiczny a rozległe doktryny religijne, filozoficzne i moralne
7.4. Czy rozum publiczny podważa zasadę szacunku dla rozumnego pluralizmu
moralnego?
7.5. Rozum publiczny w ujęciu Wojciecha Ciszewskiego

Rozdział 8. O pojmowaniu argumentacji z rozumu publicznego (Marek Smolak)
8.1. Wprowadzenie
8.2. Rozum publiczny a argumentacja prawnicza
8.3. Założenie o sceptycznym, rozumnym i koherentnym audytorium
8.4. Założenie o rozumnym i koherentnym prawodawcy

Rozdział 9. Metoda refleksyjnej równowagi (Marek Smolak)
9.1. Wprowadzenie
9.2. Podstawowe założenia metody refleksyjnej równowagi
9.3. Przekonania moralne w metodzie refleksyjnej równowagi
9.4. Struktura i przebieg rozumowania opartego na metodzie refleksyjnej równowagi
9.5. Szeroka refleksyjna równowaga
9.6. Krytyka metody refleksyjnej równowagi

Rozdział 10. Zastosowanie metody refleksyjnej równowagi w uzasadnianiu sądowym
(Marek Smolak)
10.1. Wprowadzenie
10.2. Problem obiektywności uzasadniania decyzji sądowych
10.3. Ubój rytualny
10.4. Wliczenie do średniej ocen z obowiązkowych zajęć lekcyjnych ocen z religii lub etyki 204
10.5. Klauzula sumienia
10.6. Refleksyjna równowaga uzasadniania sądowego

CZĘŚĆ III

Rozdział 11. Właściwości dobrego sędziego (Teresa Chirkowska-Smolak)
11.1. Wprowadzenie
11.2. Kompetencje sędziowskie
11.3. Zdolności poznawcze sędziów
11.4. Hipoteza przyrostu produktywności
11.5. Potrzeba domknięcia poznawczego
11.6. Potrzeba domknięcia poznawczego u sędziów - badanie własne

Rozdział 12. Podejmowanie decyzji sędziowskich (Teresa Chirkowska-Smolak)
12.1. Wprowadzenie
12.2. Racjonalność decyzji sędziowskich
12.3. Jak myślą eksperci?
12.4. Heurystyki
12.5. Myślenie szybkie i wolne
12.6. Wyczerpywanie się zasobów poznawczych
12.7. Heurystyki a decyzje sędziowskie
12.8. W jaki sposób sędziowie ważą argumenty?
12.9. Podsumowanie

Rozdział 13. Bezstronność czy nieunikniona stronniczość?
(Teresa Chirkowska-Smolak)
13.1. Wprowadzenie
13.2. Stronniczość oceniania
13.3. Stereotypy i uprzedzenia a oceny sędziów
13.4. Ideologia i przekonania a bezstronność i niezawisłość sędziowska
13.5. Rola emocji w formułowaniu osądów
13.6. Rola intuicji w rozstrzygnięciach sędziowskich
13.7. Fundamenty moralne sędziów - badanie własne

Rozdział 14. Kompetencje moralne sędziów (Teresa Chirkowska-Smolak)
14.1. Wprowadzenie
14.2. Dylematy moralne
14.3. Decyzje sędziów w obliczu dylematów moralnych - badania własne
14.4. Kompetencje moralne sędziów - wyniki badań własnych

Orzecznictwo

Literatura

Summary (Public Reason - Judicial Justification - the Judges‘s Mind)