PRZEKSZTAŁCENIA MAŁYCH MIAST W POLSCE. STUDIUM WYBRANYCH MIAST W STREFIE PODMIEJSKIEJ WARSZAWY

ISBN: 978-83-8156-193-8

285 stron
format: A4
oprawa: miękka
Rok wydania: 2021

Konflikty przestrzenne i specyficzne problemy rozwojowe małych miast w Polsce, zwłaszcza położonych w strefach podmiejskich, skłoniły autorkę do podjęcia badań. Wiodącym celem naukowym jest analiza kierunków przekształceń, jakie nastąpiły w tych ośrodkach od 1939 roku, a w szczególności przez ostatnie 30 lat (po transformacji ustrojowej). Szczegółowa analiza badanych miast została zamieszczona w pierwszej części monografii, a w prezentowane opracowanie zawiera studium wybranych ośmiu małych miast położonych w strefie podmiejskiej Warszawy: Błonie, Górę Kalwarię, Karczew, Mszczonów, Radzymin, Serock, Tarczyn i Zakroczym. Wszystkie te ośrodki położone są w odległości 20-40 km od Warszawy, przy dawnych traktach handlowych. Cztery z nich mają 4 do 7 tys. mieszkańców, a cztery inne około 10 tysięcy. Są też dziś często zmarginalizowane, a ich liczba ludności (w kilku przypadkach) zmniejszyła się od 1939 roku, co świadczy o ich stagnacji czy nawet upadku. Stanowią jednak świadectwo historycznego rozwoju regionu podwarszawskiego, a ich wartości kulturowe wnoszą wkład do naszego dziedzictwa.

Monografia ma osiem rozdziałów, każdy poświęcony jednemu z badanych miast. Poprzedzone są one wprowadzeniem, zawierającym uzasadnienie tematyki oraz opis celu i metodyki badań. Zakończenie to wnioski końcowe z podsumowaniem diagnozy stanu zagospodarowania.

Każde zaprezentowane miasto badano według jednakowych kryteriów, w kolejnych etapach rozwoju, obrazujących stan ich zagospodarowania. Przyjęto 5 etapów, co około 15 lat (do 1939 roku, 1945-1960, 1960-1985, 1985-2000 oraz 2000-2017). Badane kryteria to: etapy rozwoju przestrzennego miasta (przyrosty terenów budowlanych i zmiany układu przestrzennego w kolejnych etapach rozwoju); struktura demograficzna i rynku pracy (zmiany struktury zatrudnienia i społecznej); struktura funkcjonalna (rozmieszczenie usług i miejsc pracy, zmiany funkcji dominującej, rola centrum, przestrzenie publiczne); krajobraz miejski (fizjonomia zabudowy i terenów zielonych); morfologia tkanki miejskiej (w tym: działek, układów ulic, typów i form zabudowy). Tak postawione warunki pozwoliły stworzyć wielokryterialną analizę porównawczą kolejnych przekształceń struktury przestrzennej badanych miast jako typowych dla małych ośrodków położonych w strefach podmiejskich.

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

1. BŁONIE
1.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
1.1.1. Uwarunkowania historyczne
1.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
1.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
1.3. Struktura funkcjonalna
1.4. Krajobraz miejski
1.5. Morfologia tkanki miejskiej
1.6. Podsumowanie

2. GÓRA KALWARIA
2.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
2.1.1. Uwarunkowania historyczne
2.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
2.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
2.3. Struktura funkcjonalna
2.4. Krajobraz miejski
2.5. Morfologia tkanki miejskiej
2.6. Podsumowanie

3. KARCZEW
3.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
3.1.1. Uwarunkowania historyczne
3.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
3.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
3.3. Struktura funkcjonalna
3.4. Krajobraz miejski
3.5. Morfologia tkanki miejskiej
3.6. Podsumowanie

4. MSZCZONÓW
4.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
4.1.1. Uwarunkowania historyczne
4.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
4.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
4.3. Struktura funkcjonalna
4.4. Krajobraz miejski
4.5. Morfologia tkanki miejskiej
4.6. Podsumowanie

5. RADZYMIN
5.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
5.1.1. Uwarunkowania historyczne
5.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
5.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
5.3. Struktura funkcjonalna
5.4. Krajobraz miejski
5.5. Morfologia tkanki miejskiej
5.6. Podsumowanie

6. SEROCK
6.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
6.1.1. Uwarunkowania historyczne
6.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
6.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
6.3. Struktura funkcjonalna
6.4. Krajobraz miejski
6.5. Morfologia tkanki miejskiej
6.6. Podsumowanie

7. TARCZYN
7.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
7.1.1. Uwarunkowania historyczne
7.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
7.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
7.3. Struktura funkcjonalna miasta
7.4. Krajobraz miejski
7.5. Morfologia tkanki miejskiej
7.6. Podsumowanie

8. ZAKROCZYM
8.1. Etapy rozwoju przestrzennego miasta
8.1.1. Uwarunkowania historyczne
8.1.2. Przyrost terenów zurbanizowanych po 1945 r.
8.2. Struktura demograficzna i rynku pracy
8.3. Struktura funkcjonalna
8.4. Krajobraz miejski
8.5. Morfologia tkanki miejskiej
8.6. Podsumowanie

9. KONKLUZJA

Spis ilustracji, tabel i wykresów

Bibliografia