PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH wyd.2

ISBN: 978-83-7806-263-9

388 stron
format: A5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2012

Stan prawny na 15 maja 2012 roku.

Prawo międzynarodowe publiczne w pytaniach i odpowiedziach to publikacja dla studentów studiów prawniczych, politologicznych, dziennikarskich oraz poświęconych stosunkom międzynarodowym.
Pytania i odpowiedzi odnoszą się do wybranych instytucji i zagadnień z zakresu prawa międzynarodowego publicznego. Autorzy opracowania wskazują na najistotniejsze kwestie dotyczące omawianej problematyki. Jednocześnie dążą oni do jak najpełniejszego zaprezentowania wiedzy teoretycznej na tle praktyki międzynarodowej.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wstęp

ROZDZIAŁ I. Zagadnienia ogólne
1. Co to jest społeczność międzynarodowa?
2. Jak definiujemy prawo międzynarodowe publiczne?
3. Jaka jest systematyka prawa międzynarodowego?
4. Jaka jest podstawa obowiązywania prawa międzynarodowego?
5. Jakie są funkcje (przedmiot) prawa międzynarodowego?
6. W jaki sposób prawo międzynarodowe oddziałuje na stosunki
wewnętrzne?
7. Jakie są cechy charakterystyczne prawa międzynarodowego?
8. Czy prawo międzynarodowe jest prawem?
9. Jakie rodzaje sankcji występują w prawie międzynarodowym?
10. Co to są środki odwetowe?
11. Co to są retorsje?
12. Co to są represalia?
13. Jak należy rozumieć pojęcie countermeasures?
14. Co to jest embargo?
15. Co to jest blokada pokojowa?
16. Co to są normy o charakterze ius cogens?
17. Czy w prawie międzynarodowym można mówić o hierarchii
norm?

ROZDZIAŁ II. Źródła prawa międzynarodowego
1. Co to jest umowa międzynarodowa?
2. Co to jest traktat w świetle Konwencji wiedeńskiej z 1969 r.?
3. Jakie wyróżniamy rodzaje umów międzynarodowych?
4. Jakie znaczenie ma parafowanie traktatu?
5. Kto w świetle Konwencji wiedeńskiej z 1969 r. jest uprawniony
do podpisania traktatu?
6. Jaka jest kolejność składania podpisów pod tekstem umowy
międzynarodowej?
7. W jaki sposób dochodzi do zawarcia umowy międzynarodowej
w drodze wymiany not?
8. Jak rozumiano pojęcie ratyfikacji traktatu w klasycznym prawie
międzynarodowym?
9. Co to jest ratyfikacja traktatu z punktu widzenia współczesnego
prawa międzynarodowego?
10. Jaka jest budowa klauzuli ratyfikacyjnej?
11. Jakie funkcje pełni depozytariusz w świetle Konwencji
wiedeńskiej z 1969 r.?
12. Jakie są skutki niezarejestrowania umowy międzynarodowej?
13. Co oznacza i do jakich umów ma zastosowanie zasada pacta
sunt servanda?
14. Jakie znamy klasyfikacje przesłanek nieważności traktatów
w świetle Konwencji wiedeńskiej z 1969 r.?
15. Czy w świetle Konwencji wiedeńskiej z 1969 r. można powołać
się na naruszenia prawa wewnętrznego, żeby unieważnić zgodę
na związanie się traktatem?
16. Jakiego rodzaju błąd może stanowić podstawę nieważności
traktatu?
17. Czy przymus stanowi przesłankę nieważności traktatu?
18. Od kiedy traktat jest prawem obowiązującym?
19. Od kiedy traktat jest stosowany?
20. Kiedy możliwe jest zawieszenie stosowania traktatu?
21. Wystąpienie jakich przesłanek określonych w traktacie może
skutkować jego wygaśnięciem?
22. Czy istnieje możliwość jednostronnego wycofania się z traktatu
nieprzewidującego jego wypowiedzenia?
23. W jaki sposób dopuszczalność zgłaszania zastrzeżeń została
uregulowana w Konwencji wiedeńskiej z 1969 r.?
24. W jakim momencie zastrzeżenie wywiera skutek prawny
implikujący modyfikację postanowień umowy w stosunkach
wzajemnych?
25. Jakie rodzaje sprzeciwów mogą być składane do zastrzeżeń?
26. Jakie cechy warunkują uznanie uchwał organizacji międzynarodowych za źródło prawa międzynarodowego?
27. Jakie wyróżniamy rodzaje uchwał organizacji międzynarodowych
będących źródłami prawa międzynarodowego?
28. Jakie sposoby głosowania występują przy podejmowaniu przez
organizacje międzynarodowe uchwał pro foro externo?
29. Co to jest zwyczaj międzynarodowy?
30. Co to jest element obiektywny zwyczaju międzynarodowego?
31. Co to jest opinio iuris sive necessitatis?
32. Jaki jest zakres podmiotowy obowiązywania norm międzynarodowego prawa zwyczajowego?

ROZDZIAŁ III. Podmioty prawa międzynarodowego publicznego
1. Co oznacza pojęcie podmiotu prawa międzynarodowego?
2. Czy prawo międzynarodowe definiuje pojęcie państwa?
3. Co oznacza zasada suwerenności państwowej?
4. Na czym polega immunitet państwa?
5. Na czym polega zasada nieinterwencji w sprawy wewnętrzne
innego państwa?
6. Jakie są sposoby powstania państwa?
7. Jakie są sposoby upadku państwa?
8. Co oznacza pojęcie sukcesji w prawie międzynarodowym?
9. Jakie są cechy charakterystyczne państw trwale neutralnych?
10. Na czym polega zasada prawa narodów do samostanowienia?
11. Czy obecnie zasada prawa narodów do samostanowienia
znajduje potwierdzenie w praktyce?
12. Czy wszystkie organizacje międzynarodowe są podmiotami
prawa międzynarodowego?
13. Jakie uprawnienia i obowiązki wynikają z podmiotowości
prawnomiędzynarodowej organizacji międzynarodowych?
14. Co oznacza pojęcie "organizacje ponadnarodowe"?
15. Czy Stolica Apostolska i Państwo Watykańskie tworzą jeden czy
dwa podmioty prawa międzynarodowego?
16. Dlaczego Zakon Kawalerów Maltańskich uznawany jest za
podmiot prawa międzynarodowego?
17. Czy osoby fizyczne są podmiotami prawa międzynarodowego?
18. Czy osoby prawne są podmiotami prawa międzynarodowego?

ROZDZIAŁ IV. Organizacja Narodów Zjednoczonych i inne
organizacje międzynarodowe
1. Organizacja Narodów Zjednoczonych
1. Jaka jest pozycja ONZ we współczesnym świecie?
2. Jakie są propozycje reform ONZ?
3. Jaki jest charakter prawny Karty Narodów Zjednoczonych?
4. Jaka jest procedura uchwalania poprawek do Karty Narodów
Zjednoczonych?
5. Jaka jest procedura rewizji Karty Narodów Zjednoczonych?
6. Jaki jest charakter prawny rezolucji ONZ?
7. Jakie są cele i zasady ONZ?
8. Jakie są warunki członkostwa w ONZ?
9. Czy jest możliwe wycofanie się z ONZ?
10. Co należy rozumieć przez system Narodów Zjednoczonych?
11. Jaka jest struktura organizacyjna ONZ?
12. Jaki jest skład i funkcje Zgromadzenia Ogólnego?
13. Jaki jest skład i funkcje Rady Bezpieczeństwa?
14. Jaki jest skład i funkcje Rady Gospodarczej i Społecznej?
15. Jaki jest skład i funkcje Rady Powierniczej?
16. Jaki jest skład i funkcje Sekretariatu?
17. Jakie są procedury głosowania w ONZ?
18. Jaki jest status prawny Komisji Prawa Międzynarodowego?
19. Jaki jest status prawny organizacji wyspecjalizowanych ONZ?
20. Co oznacza status obserwatora przy ONZ?
21. Kim są obserwatorzy ONZ?
2. Rada Europy
22. Jaki jest charakter prawny Rady Europy?
23. Jakie są zasady członkostwa w Radzie Europy?
24. Jakie są cele i zakres działalności Rady Europy?
25. Jaka jest struktura Rady Europy?
26. Jaki jest skład i funkcje Komitetu Ministrów Rady Europy?
27. Jaki jest skład i funkcje Zgromadzenia Parlamentarnego Rady
Europy?
28. Jaki jest skład i funkcje Kongresu Władz Lokalnych
i Regionalnych Rady Europy?
3. Organizacje gospodarcze: EFTA i OECD
29. Jaka jest geneza i charakter prawny Europejskiego
Stowarzyszenia Wolnego Handlu?
30. Jaka jest geneza i charakter prawny Organizacji ds. Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju?
4. Unia Europejska
31. Jaka jest geneza i charakter prawny Unii Europejskiej?
32. W jaki sposób nabywa się członkostwo Unii Europejskiej?
33. Jaka była droga Polski do Unii Europejskiej?
34. Czy można wystąpić z Unii Europejskiej?
35. Co to jest Europejski Obszar Gospodarczy?
36. Jaki jest system instytucjonalny Unii Europejskiej?
37. Jaki jest skład i zakres kompetencji Rady Europejskiej?
38. Jaki jest skład i zakres kompetencji Parlamentu Europejskiego?
39. Jaki jest skład i zakres kompetencji Rady?
40. Jaki jest tryb podejmowania uchwał przez Radę?
41. Jaki jest tryb powoływania, skład i zakres kompetencji Komisji
Europejskiej?
42. Jak jest zorganizowane sądownictwo w Unii Europejskiej?
43. Jaki jest skład i zakres kompetencji Europejskiego Banku
Centralnego?
44. Jaki jest skład i zakres kompetencji Trybunału
Obrachunkowego?
45. Jaki jest skład i zakres kompetencji Komitetu Ekonomiczno-
-Społecznego?
46. Jaki jest skład i zakres kompetencji Komitetu Regionów?
5. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego
47. Jaka jest geneza i charakter prawny Organizacji Traktatu
Północnoatlantyckiego (NATO)?
48. Jakie są cele i zadania NATO?
49. Jaka jest struktura NATO?
6. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
50. Jaka jest geneza Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy
w Europie?
51. Jaki jest charakter prawny Organizacji Bezpieczeństwa
i Współpracy w Europie?
52. Jaka jest struktura Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy
w Europie?

ROZDZIAŁ V. Ludność
1. Co oznacza pojęcie "obywatelstwo"?
2. Jaka jest sytuacja prawna osób posiadających wielokrotne
obywatelstwo w świetle prawa międzynarodowego?
3. Jaka jest sytuacja prawna bezpaństwowców w świetle prawa
międzynarodowego?
4. Jakie są sposoby nabycia obywatelstwa?
5. Czy można utracić obywatelstwo?
6. Co oznacza pojęcie obywatelstwa Unii Europejskiej?
7. Jakie prawa wynikają z instytucji obywatelstwa Unii
Europejskiej?
8. Jakie systemy traktowania cudzoziemców wykształciły się
w praktyce międzynarodowej?
9. Jaki jest status prawny uchodźców w świetle prawa
międzynarodowego?
10. Co oznacza pojęcie azylu w prawie międzynarodowym?
11. Co oznacza pojęcie ekstradycji w prawie międzynarodowym?
12. Jakie są podstawowe założenia instytucji europejskiego nakazu
aresztowania?
13. Czy prawo międzynarodowe chroni mniejszości narodowe?
14. Co oznacza pojęcie "prawa człowieka"?
15. W jaki sposób powszechne prawo międzynarodowe chroni
prawa człowieka?
16. Czy prawo międzynarodowe chroni prawa dzieci?
17. Czy w Europie powstał skuteczny system ochrony praw
człowieka?
18. Jaki jest katalog praw, które chronią Europejska Konwencja
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 r.
i protokoły dodatkowe?
19. Jaki jest mechanizm ochrony praw człowieka na podstawie
Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i PodstaŞ
wowych Wolności?
20. Czy prawo Unii Europejskiej reguluje zagadnienia dotyczące
ochrony praw człowieka?
21. Czy prawo Unii Europejskiej chroni prawa dzieci?

ROZDZIAŁ VI. Terytorium
1. Jakie rodzaje terytoriów wyróżniamy w prawie międzynarodowym?
2. Co to jest terytorium państwa?
3. Jaki jest status prawny Antarktyki?
4. Co to jest demilitaryzacja?
5. Co to jest neutralizacja?
6. Jakie występują szczególne ograniczenia zwierzchnictwa
terytorialnego?
7. Co oznacza pojęcie "nabycie terytorium państwowego"?
8. Jakie wyróżniamy sposoby nabycia terytorium w prawie
międzynarodowym?
9. Co to jest zawłaszczenie ziemi niczyjej (łac. occupatio)?
10. Co to jest przyrost?
11. Co to jest adiudykacja?
12. Co to jest zasiedzenie (łac. usucapió)?
13. Co to jest cesja?
14. Czy zmiany terytorialne wywierają wpływ na obywatelstwo
ludności zamieszkującej dane terytorium?
15. Co oznacza termin "zawojowanie" (łac. debellatio)?
16. Jakie są sposoby utraty terytorium w prawie
międzynarodowym?
17. Jaki jest charakter norm międzynarodowego prawa rzecznego?
18. Jak definiowane jest pojęcie "rzeka międzynarodowa"?
19. Jaka jest historia międzynarodowego prawa rzecznego?
20. Czy prawo międzynarodowe reguluje wykorzystywanie rzek
do celów nieżeglugowych?
21. Jaki jest status prawnomiędzynarodowy Dunaju?
22. Jaki jest status prawnomiędzynarodowy Renu?

ROZDZIAŁ VII. Międzynarodowe prawo morza
1. Jakie są źródła prawa morza?
2. Jakie są reguły prawa międzynarodowego dotyczące delimitacji
zatok wchodzących w skład morskich wód wewnętrznych
państwa?
3. Co to są zatoki historyczne?
4. Czy można mówić o statusie historycznym zatoki, nad którą leży
więcej niż jedno państwo brzegowe?
5. Czy Zatoka Gdańska jest zatoką historyczną?
6. Jakie akweny należą do polskich morskich wód wewnętrznych?
7. Jaka jest sytuacja prawna wód archipelagowych?
8. Co to jest szelf kontynentalny i jakie prawa przysługują państwu
nadbrzeżnemu na szelfie?
9. Co to jest wyłączna strefa ekonomiczna?
10. Jakie są wolności morza pełnego?
11. Jakie są ograniczenia wolności żeglugi na morzu pełnym?
12. Jaka jest sytuacja prawna cieśnin w świetle Konwencji o prawie
morza z 1982 r.?
13. Sytuacja prawna jakich cieśnin nie jest regulowana postanowieniami Konwencji o prawie morza z 1982 r.?
14. Jaki jest status prawnomiędzynarodowy kanałów morskich?
15. Jaki jest status prawny Kanału Sueskiego?
16. Jaki jest status prawny Kanału Panamskiego?
17. Jaki jest status prawny Kanału Kilońskiego?

ROZDZIAŁ VIII. Międzynarodowe prawo lotnicze
1. Jaki jest zakres regulacji międzynarodowego prawa lotniczego?
2. Jakie są źródła międzynarodowego prawa lotniczego?
3. Jakie akty prawne składają się na system chicagowsko-
-bilateralny?
4. Jakie akty prawne składają się na system warszawsko-
-montrealski?
5. Jakie akty prawne składają się na system tokijsko-hasko-
-montrealski?
6. Jaki jest status prawny przestrzeni powietrznej?
7. Jakie są prawne konsekwencje zasady suwerenności państwa
w przestrzeni powietrznej?
8. Jakie są wolności lotnicze?
9. Co oznacza pojęcie statku powietrznego?
10. Co oznacza pojęcie państwowego statku powietrznego?
11. Co oznacza zasada przynależności statków powietrznych?
12. Co oznacza pojęcie narodowego przewoźnika lotniczego?
13. Jakie są zasady odpowiedzialności przewoźników lotniczych?
14. Co to jest prawo kabotażu?
15. Na czym polega liberalizacja prawa lotniczego w Unii
Europejskiej?
16. Czym zajmuje się Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa
Cywilnego?

ROZDZIAŁ IX. Międzynarodowe prawo kosmiczne
1. Czym zajmuje się międzynarodowe prawo kosmiczne?
2. Jakie są źródła międzynarodowego prawa kosmicznego?
3. Jaki jest status prawny przestrzeni kosmicznej i ciał niebieskich?
4. Czy istnieje prawne rozgraniczenie między przestrzenią
kosmiczną i powietrzną?
5. Co to jest orbita geostacjonarna?
6. Jakie są uprawnienia państw na Księżycu i innych ciałach
niebieskich?
7. Jakie działania są zakazane na Księżycu i innych ciałach
niebieskich?
8. Co oznacza pojęcie "obiekt kosmiczny"?
9. Czym zajmuje się Komitet ds. Pokojowego Wykorzystania
Przestrzeni Kosmicznej?
10. Co oznacza pojęcie "techniki kosmiczne"?

ROZDZIAŁ X. Prawo dyplomatyczne i konsularne
1. Prawo dyplomatyczne
1. Jak przebiegała kodyfikacja prawa dyplomatycznego?
2. Jakie są klasy szefów misji dyplomatycznej? Omów III klasę
szefów misji
3. Jakie są klasy szefów dyplomatycznych Stolicy Apostolskiej?
4. Co to jest nota osobista?
5. Co to jest nota werbalna?
6. Co oznacza pojęcie agrementl
7. Co to są listy uwierzytelniające?
8. Co to są listy wprowadzające?
9. Co to znaczy, że normy prawa dyplomatycznego stanowią
self-contained regime?
10. Co to jest misja dyplomatyczna?
11. Jakie funkcje pełni misja dyplomatyczna?
12. Jak należy rozumieć termin "członek misji dyplomatycznej"?
13. Jak należy rozumieć termin "przedstawiciel dyplomatyczny"?
14. Wyjaśnij pojęcia "przywileje" i "immunitety dyplomatyczne"
15. Jak brzmi teoretyczne uzasadnienie przywilejów i immunitetów
dyplomatycznych?
16. Jaki jest zakres przedmiotowy przywilejów i immunitetów
dyplomatycznych przysługujących przedstawicielowi dyplomatycznemu?
17. Na czym polega przywilej swobodnego komunikowania się misji
dyplomatycznej?
18. Co to jest poczta dyplomatyczna i jaki jest jej status prawno-
międzynarodowy?
19. Jaki jest status kuriera dyplomatycznego w świetle Konwencji
wiedeńskiej z 1961 r.?
20. Jaki jest status kurierów dyplomatycznych ad hocw świetle
Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych
z 1961 r.?
21. Jaki jest status poczty kapitańskiej w świetle postanowień
Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych
z 1961 r.?
2. Prawo konsularne
22. Jakie są źródła prawa konsularnego?
23. Jak ustanawiane są stosunki konsularne?
24. Co oznacza pojęcie "członkowie urzędu konsularnego"?
25. Jakie są klasy kierowników urzędów konsularnych?
26. Kto to jest konsul honorowy?
27. Co oznacza pojęcie "personel konsularny" i jakie są zasady jego
mianowania?
28. W jaki sposób następuje zakończenie funkcji członka urzędu
konsularnego?
29. Jaka jest struktura urzędu konsularnego?
30. Co to są listy komisyjne?
31. Co oznacza termin exequatur?
32. Według jakich reguł ustalane jest pierwszeństwo między
kierownikami urzędów konsularnych?
33. Do wypełniania jakich funkcji ustanawiane są urzędy
konsularne?

ROZDZIAŁ XI. Załatwianie sporów międzynarodowych
1. Co oznacza pojęcie sporu wprawie międzynarodowym?
2. Jakie działania podejmowano w przeszłości w celu wprowadzenia
zakazu użycia siły jako sposobu rozwiązywania sporów
międzynarodowych?
3. Czy prawo międzynarodowe definiuje pojęcie "agresja"?
4. Jaki jest zakres zakazu użycia siły zbrojnej w Karcie Narodów
Zjednoczonych?
5. Jaki jest zakres prawa do samoobrony?
6. Co oznacza pojęcie "wojna prewencyjna"?
7. Czy interwencja w Afganistanie została uznana przez społeczność
międzynarodową za zgodną z prawem międzynarodowym?
8. Czy interwencja w Iraku została uznana przez społeczność
międzynarodową za zgodną z prawem międzynarodowym?
9. Czy w świetle prawa międzynarodowego dopuszczalna jest
interwencja w celu ochrony własnych obywateli?
10. Czy interwencja humanitarna jest dopuszczalna w świetle
prawa międzynarodowego?
11. Czy ONZ dysponuje własnymi siłami zbrojnymi?
12. Jakie są podstawy prawne i funkcje operacji pokojowych ONZ?
13. Czy organizacje regionalne korzystają z prawa użycia siły
zbrojnej?
14. Jikie są pokojowe sposoby załatwiania sporów?
15. Jakie są dyplomatyczne metody rozstrzygania sporów?
16. Jaka jest rola Rady Bezpieczeństwa ONZ w procesie rozwiązywania sporów?
17. Jaka jest rola Zgromadzenia Ogólnego ONZ w procesie
rozwiązywania sporów?
18. Na czym polega arbitraż międzynarodowy?
19. Jakie są podstawy prawne i zasady działania Stałego Trybunału
Arbitrażowego?
20. Jakie funkcje pełni Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości?
21. Jaka jest struktura Międzynarodowego Trybunału
Sprawiedliwości?
22. Kto może być stroną w postępowaniu przed Międzynarodowym
Trybunałem Sprawiedliwości?
23. Jakie sprawy mogą być rozstrzygane przez Międzynarodowy
Trybunał Sprawiedliwości?
24. Jak zapada wyrok przed Międzynarodowym Trybunałem
Sprawiedliwości?
25. Jaka jest moc wyroku Międzynarodowego Trybunału
Sprawiedliwości?
26. Czy wyrok wydany przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości podlega zaskarżeniu?
27. Kto jest uprawniony do wystąpienia do Międzynarodowego
Trybunału Sprawiedliwości o wydanie opinii doradczej?
28. Jakie są podstawy prawne odpowiedzialności
międzynarodowej?
29. Jakie są przesłanki odpowiedzialności międzynarodowej?
30. Jakie są formy realizacji odpowiedzialności międzynarodowej?
31. Czy jednostki ponoszą odpowiedzialność międzynarodową?

Literatura wybrana