PRACA I POLITYKA SPOŁECZNA WSPÓŁCZESNE TENDENCJE I WYZWANIA

ISBN: 978-83-61125-88-4

441 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2013

(...) Długoletnia tradycja Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych oraz wnikliwa lektura zamieszczonych w niniejszej publikacji artykułów skłania do refleksji, iż przy zróżnicowanych poglądach Autorów zamieszczonych prac zachowany został obiektywizm oceny sytuacji w omawianych obszarach, opartej na rzetelnej diagnozie danego problemu. Oceny, które niekiedy mogą wydać się Czytelnikowi kontrowersyjne, powinny stanowić punkt wyjścia do podjęcia merytorycznej dyskusji. Otwartość na inne poglądy i argumenty pozwala na obiektywnezdiagnozowanie problemów społecznych w sferze pracy i polityki społecznej (przy całej świadomości istnienia różnorodności i trudności w jednoznacznej ocenie ich uwarunkowań i skutków). I to dopiero może stanowić punkt wyjścia do wysuwania propozycji rozwiązań - charakterystycznych dla badań stosowanych - domeny pracy IPiSS-u.(...)Omawiając kierunki prac naukowo-badawczych podejmowanych w Instytucie, wyznaczając cele badawcze, odnosimy je do określonych zjawisk czy procesów. Nie powinno to jednak przesłaniać myśli, którą w 1977 r. sformułował prof. Wacław Szubert, dokonując oceny prac ówczesnego Instytutu Pracy i SprawSocjalnych na łamach pisma "Nauka Polska":..."przedmiotem badań Instytutu był stale człowiek, jego praca, systemyoddziałujące na jego motywację, warunki jego bytu, stosunki międzyludzkie..."Niech te słowa będą przesłaniem, punktem odniesienia przy formułowaniu celów dalszych badań IPiSS-u, jak i strategii działań praktycznych.Z WprowadzeniaBożena Balcerzak-ParadowskaSPIS TREŚCIBożena Balcerzak-ParadowskaWPROWADZENIEZ perspektywy 50-letniej tradycji IPiSS-uCzęść IPolityka społeczna wczoraj, dziś i jutroStanisława GolinowskaPOLSKIE PAŃSTWO OPIEKUŃCZE. NARODZINY I ZMIERZCH?Wprowadzenie1. Podstawy rozwoju polskiej polityki społecznej2. Pierwsze instytucje polityki społecznej w niepodległej Polsce3. Pod okupacją 1939-19454. Socjalistyczne welfare state5. Polityka społeczna i budowanie gospodarki rynkowej6. Jaki model polityki społecznej kształtuje się w Polsce?LiteraturaStreszczenieSummaryKazimierz W. FrieskeO LICZENIU NIEPOLICZALNEGO: ILUZJE "DUCHA EPOKI". O ROLI KULTURY W POLITYCE SPOŁECZNEJ1. Rynkowy mit wspólnego denominatora2. Pochwała pryncypializmu: dobra i towary3. Kultura, głupcze: Douglas, Elias i PolanyiLiteraturaStreszczenieSummaryCzęść IIProblemy rynku pracyElżbieta KryńskaPOLSKI RYNEK PRACY - MITY I RZECZYWISTOŚĆ, CZYLI PRZECIW STEREOTYPOM1. Mit pierwszy - pracownik jest słabszą stroną umowy o pracę2. Mit drugi - istnieje i rośnie nadwyżka kwalifikacji (overeducation), czyli kształcenie zwłaszcza na poziomie wyższym, nie przynosi korzyści3. Mit trzeci - zła pozycja młodzieży na rynku pracy jest słabo uzasadnioną polską specyfiką4. KonkluzjeLiteraturaStreszczenieSummaryIrena LichniakPRACA W GOSPODARCE USŁUG1. Ku gospodarce usług2. Wpływ serwicyzacji polskiej gospodarki na zmiany struktury zatrudnienia. Kontekst europejski3. Znaczenie zasobów pracy dla rozwoju nowoczesnych usług4. Serwicyzacja a rynek pracyLiteraturaStreszczenieSummaryPaweł PoławskiRYNEK PRACY, EDUKACYJNE ASPIRACJE I PROBLEM NADWYŻKI WYKSZTAŁCENIAWprowadzenie - konteksty debat nad wykształceniem.1. Edukacyjne aspiracje Polaków2. Korzyści z kształcenia3. Sytuacja absolwentów na rynku pracy4. Niedopasowania kwalifikacyjneLiteraturaStreszczenieSummaryJoanna MirosławPRZEDSIĘBIORCZOŚĆ KOBIET W KONTEKŚCIE ROSNĄCEGO ZNACZENIA MŚP WE WSPÓŁCZESNEJ GOSPODARCEWprowadzenie1. Miejsce i rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce1.1. Zmiana warunków gospodarowania1.2. Znaczenie MŚP dla gospodarki2. Uwarunkowania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce2.1. Bariery funkcjonowania i rozwoju MŚP w Polsce2.2. Polityka wspierania rozwoju sektora MŚP3. Determinanty rozwoju przedsiębiorczości kobiet3.1. Motywy podejmowania działalności gospodarczej przez kobiety3.2. Bariery rozwoju przedsiębiorczości kobiet3.3. Dlaczego rozwijanie przedsiębiorczości kobiet jest ważne?3.4. Instrumenty wspierania przedsiębiorczości kobiet4. PodsumowanieLiteraturaStreszczenieSummaryCzęść IIIZarządzanie zasobami ludzkimiStanisława BorkowskaPRACODAWCY O NARZĘDZIACH WYRÓWNYWANIA SZANS OSÓB W WIEKU 45+ NA RYNKU PRACY. OPINIE I WNIOSKI1. Ocena skuteczności wsparcia narzędzi aktywności zawodowej osób w wieku 45+ w przekroju sektorów2. Ocena skuteczności narzędzi wyrównywania szans osób w wieku 45+2.1. Analiza skuteczności narzędzi wyrównywania szans osób w wieku 45+ a rodzaj sektora2.2. Ocena skuteczności narzędzi wyrównywania szans osób w wieku 45+ na rynku pracy a wielkość firm2.3. Rodzaj rynku a ocena skuteczności narzędzi wyrównywania szans osób w wieku 45+3. Wnioski i rekomendacjeStreszczenieSummaryAnna Rogozińska-PawełczykOSOBY W WIEKU 50+ (45+) NA RYNKU PRACY, CZYLI CO SIĘ DZIEJE W POLSKIEJ NAUCE?Wprowadzenie1. Wnioski z prowadzonych przez polską naukę badań w latach 2004-20102. Rekomendacje od polskiej nauki3. Sugestie dotyczące kierunków przeprowadzania dalszych badań4. ZakończenieLiteraturaStreszczenieSummaryMarta JuchnowiczWYNAGRODZENIA W POLSCE NA TLE UNII EUROPEJSKIEJ - WSPÓŁCZESNE TENDENCJEWprowadzenie1. Relacje produktywności i kosztów pracy w latach 2000-20102. Realne koszty pracy i wynagrodzenia w latach 2000-20103. Zmiany rozpiętości wynagrodzeń a spójność społeczna4. PodsumowanieLiteraturaStreszczenieSummaryZdzisław CzajkaWPŁYW SAMODZIELNOŚCI URZĘDÓW GMINNYCH NA ZMIANY W ICH SYSTEMACH WYNAGRADZANIAWprowadzenie1. Przepisy określające kompetencje urzędów w zakresie wynagradzania2. Ocena zakresu wykorzystania samodzielności w wynagradzaniu3. PodsumowanieLiteraturaStreszczenieSummaryAnna Jawor-Joniewicz, Barbara SajkiewiczCZY WARTO ZARZĄDZAĆ KOMPETENCJAMI?Wstęp1. Wpływ ZZL opartego na kompetencjach na wyniki przedsiębiorstw2. Czynniki wpływające na skuteczność ZZL opartego na kompetencjach3. PodsumowanieLiteraturaStreszczenieSummaryCzęść IV Czas pracyLucyna Machol-ZajdaWSPÓŁCZESNE WYZWANIA ROZWOJOWE A CZAS PRACY1. Wyzwania demograficzne i zdrowotne2. Wysoka aktywność zawodowa oraz adaptacyjność zasobów pracy3. Problemy i działania promocyjne na rzecz upowszechniania elastycznego czasu pracy4. PodsumowanieLiteraturaStreszczenieSummaryCzęść VZabezpieczenie społeczneGertruda UścińskaAKTUALNE PROBLEMY DOTYCZĄCE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W POLSCEWstęp1. Polski system emerytalny a standardy międzynarodowe2. System emerytalny3. Wiek emerytalny w Polsce. Jak powinien być ustalony? Potrzeba reformy systemu rentowego3.1. Renty z tytułu niezdolności do pracy3.2. Renty rodzinne4. Problemy do rozwiązania w najbliższej przyszłościLiteraturaStreszczenieSummaryZofia Czepulis-RutkowskaSYSTEMY EMERYTALNE I OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ KIERUNKI REFORM A ZMIANA SPOŁECZNA I STARZENIE SIĘ LUDNOŚCIWprowadzenie1. Złoty Wiek Zabezpieczenia Społecznego (trente glorieuses)2. Zmiana społeczna i starzenie się społeczeństw3. Zmiana społeczna i starzenie się a systemy zabezpieczenia społecznego4. OECD i Bank Światowy o systemach emerytalnych i opieki długoterminowej5. Unia Europejska a systemy emerytalne i systemy opieki długoterminowej6. Systemy emerytalne i opieki długoterminowej w wybranych krajach6.1. Niemcy6.2. Wielka Brytania6.3. Polska7. PodsumowanieLiteraturaStreszczenieSummaryBożena KołaczekZASADY WSPÓŁCZESNEJ POLITYKI SPOŁECZNEJ WOBEC OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH1. Cele a wartości i zasady w polityce społecznej2. Do jakich zasad odwołujemy się w opisie i kreowaniu polityki społecznej?3. Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych - cele, zakres i zasady4. Odzwierciedlenie zasad w rozwiązaniach realnej polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych5. Zasady polityki spójności społecznej a polityka społeczna wobec niepełnosprawnychLiteraturaStreszczenieSummaryPiotr Broda-Wysocki, Lucyna Deniszczuk, Piotr Kurowski, Agnieszka SowaMIARY UBÓSTWA W BADANIACH INSTYTUTU PRACY I SPRAW SOCJALNYCH ORAZ ICH ZASTOSOWANIE W POLSKIEJ POLITYCE POMOCY SPOŁECZNEJWprowadzenie1. Linie minimalnej konsumpcji w okresie powojennym2. Rozwój badań w okresie transformacji Metody opracowania progów konsumpcji3. Progi minimalnej konsumpcji4. Próba zastosowań progów minimalnej konsumpcji w pomocy społecznej i świadczeniach rodzinnych5. Bieda a zdrowie6. Bieda mieszkaniowa7. ZakończenieLiteraturaStreszczenieSummaryCzęść VI Problemy rodziny i polityka rodzinnaDanuta GraniewskaSYTUACJA ZAWODOWA KOBIET W POLSCE. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO-EKONOMICZNE I RODZINNE1. Kobiety na rynku pracy - uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i rodzinne2. Poziom aktywności zawodowej kobiet w świetle statystykiLiteraturaStreszczenieSummaryDorota GłogoszPOZARODZINNA OPIEKA NAD DZIEĆMI JAKO INSTRUMENT STYMULOWANIA WZROSTU ZATRUDNIENIA KOBIET (WYBRANE PROBLEMY)Wprowadzenie1. Pozarodzinna opieka nad dziećmi w polityce Unii Europejskiej2. Dostępność opieki nad dziećmi a wzrost aktywności zawodowej kobiet - rezultaty odejmowanych działań3. Opieka nad dziećmi w wybranych rządowych programach zatrudnienia w Polsce4. Bariery dostępności pozarodzinnej opieki nad dziećmi i zatrudnienia kobiet w Polsce5. Jak zwiększać dostęp do usług opieki nad dziećmi i zatrudnienia kobiet? - Propozycje dla PolskiLiteraturaStreszczenieSummaryAgnieszka SmoderŁĄCZENIE PRACY Z ŻYCIEM POZAZAWODOWYM W KONTEKŚCIE PRZEMIAN RODZINYWprowadzenie1. Ekonomiczne modele rodziny2. Podział obowiązków w polskiej rodzinie - preferencje a praktyka życia codziennego3. Dlaczego partnerski model rodziny jest optymalny dla łączenia pracy z życiem pozazawodowym?4. Na czym powinien polegać partnerski model rodziny?5. Zakończenie Literatura Streszczenie SummaryCzęść VIIPrawo pracyJerzy WratnyNIEKTÓRE PROBLEMY REGULACJI WYNAGRODZEŃ W PERSPEKTYWIE ZMIAN KODEKSU PRACYWprowadzenie1. Przegląd źródeł wynagrodzenia za pracę2. Formuła prawa do wynagrodzenia za pracę3. Kodeks pracy a pozakodeksowe przepisy płacowe w ustawodawstwie pracy4. Wynagrodzenie gwarancyjne5. Wynagrodzenie chorobowe6. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych7. Godziny ponadwymiarowe pracowników w niepełnym wymiarze czasu pracyLiteraturaStreszczenieSummaryMarta Derlacz-WawrowskaPRAWO ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH DO INFORMACJI. STAN OBECNY I PROPOZYCJE ZMIANWprowadzenie1. Prawo uzyskania informacji niezbędnych do wykonywania działalności związku zawodowego2. Prawo do informacji w trakcie rokowań nad układem zbiorowym pracy3. Inne uprawnienia informacyjne związków zawodowych4. Podsumowanie Literatura StreszczenieSummaryCzęść VIIILokalny wymiar polityki społecznej i rynku pracy. Dialog społecznyStanisława Golinowska, Marek Bednarski, Zofia MoreckaPOLITYKA SPOŁECZNA I RYNKU PRACY NA ZDECENTRALIZOWANYCH SZCZEBLACH WŁADZY. PROBLEMY I POTRZEBA PRZEMYŚLENIAWprowadzenie1. Czym jest decentralizacja?2. Cele decentralizacji3. Polityka społeczna w Polsce w zdecentralizowanych strukturach władzy4. Zdecentralizowane działania pomocy społecznej5. Podzielona ochrona zdrowia6. Administracja pracy i instytucje rynku pracy w procesie decentralizacji7. Problemy z decentralizacją w polityce społecznej i rynku pracy7.1. Transfer odpowiedzialności za sprawy społeczne- spychotechnika czy intencjonalne ograniczanie państwa opiekuńczego7.2. Problemy z koordynacją7.3. Problemy z podażą i jakością kadr w strukturach zdecentralizowanych7.4. Niepożądane cechy rządzenia na szczeblach zdecentralizowanych8. Niepożądane skutki decentralizacji w doświadczeniu światowym9. WnioskiLiteraturaStreszczenieSummaryDariusz ZalewskiMIĘDZY FASADĄ A PROTESTEM. DIALOG SPOŁECZNY AD ACTA1. Uwagi wstępne2. Funkcje dialogu społecznego.3. Dialog społeczny a konflikty w stosunkach pracy4. Dialog społeczny w systemie politycznym5. ZakończenieLiteraturaStreszczenieSummary