PAŃSTWO I PRAWO WOBEC PROCESÓW INTERNCJONALIZACJI INTEGRACJI I GLOBALIZACJI TOM 1 WPŁYW INTERNACJONALIZACJI I INTEGRACJI NA KLASYCZNY PARADYGMAT PAŃSTWA I PRAWA

ISBN: 978-83-7285-847-4

614 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2022

Od końca XVIII w. po I połowę XX w. doszło do ukształtowania znaczenia zasadniczych pojęć prawniczych, które dzisiaj postrzegamy jako podstawę naszego myślenia o świecie. Należą do nich paradygmaty państwa, prawa krajowego, wspólnoty międzynarodowej prawa międzynarodowego oraz stosunku prawa międzynarodowego do prawa krajowego (skrótowo określone jako państwo i prawo). Jednak już w wieku XIX rozpoczął się proces ich erozji, który nasilił się po II wojnie światowej. Znalazł on wyraz w trzech złożonych procesach, które można określić jako internacjonalizację, integrację i globalizację.
W pierwszym z dwóch tomów monografii zrekonstruowany został klasyczny paradygmat państwa i prawa, a także analizowany jest wpływ internacjonalizacji i integracji na państwo i prawo. W każdym przypadku rozważania te są poprzedzone wyjaśnieniem, jak rozumiane są omawiane procesy, jakie elementy na nie się składają. Internacjonalizacja jest tutaj pojmowana jako procesy międzynarodowej unifikacji prawa krajowego, tak w sferze ustrojowej (za pośrednictwem standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa), jak i w innych podstawowych dziedzinach prawa. Z kolei integracja jest określana jako proces scalania systemów społeczno-gospodarczych państw członkowskich, którego organizatorem jest regionalna organizacja integracyjna.

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE
CZĘŚĆ PIERWSZA KLASYCZNY PARADYGMAT PAŃSTWA I PRAWA
WPROWADZENIE
Rozdział 1. KLASYCZNY PARADYGMAT PAŃSTWA
1.1. Uwagi wstępne
1.2. Sformułowanie paradygmatu państwa
1.3. Klasyczny paradygmat państwa a składniki państwa w praktyce politycznej i prawnej
1.4. Suwerenność jako cecha wyróżniająca państwa
1.5. Powstanie koncepcji państwa narodowego
1.6. Atrybuty i funkcje państwa
1.6.1. Uwagi wstępne
1.6.2. Atrybuty państwa
1.6.3. Funkcje państwa
Rozdział 2. KLASYCZNY PARADYGMAT PRAWA KRAJOWEGO
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Źródła prawa krajowego
2.3. Konsolidacja i dywersyfikacja prawa krajowego. Powstanie koncepcji krajowego porządku prawnego. Odróżnienie prawa krajowego od prawa międzynarodowego
2.4. Idea rządów prawa. Usamodzielnienie się sądownictwa. Powstanie sądownictwa administracyjnego i konstytucyjnego
2.5. Zróżnicowanie systemów prawa krajowego. Początki kształtowania się rodzin prawa
Rozdział 3. KLASYCZNY PARADYGMAT WSPÓLNOTY MIĘDZYNARODOWEJ
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Zasięg, struktura i charakter wspólnoty międzynarodowej
3.3. Państwa jako członkowie wspólnoty międzynarodowej. Typologia międzynarodowa państw
3.3.1. Znaczenie paradygmatu państwa dla wspólnoty międzynarodowej
3.3.1.1. Uznanie i rola definicji państwa we wspólnocie międzynarodowej
3.3.1.2. Znaczenie międzynarodowe poszczególnych składników paradygmatu państwa
3.3.1.3. Międzynarodowe aspekty atrybutów i funkcji państwa. Teoria praw podstawowych państwa
3.3.2. Zasady określające pozycję państw w stosunkach międzynarodowych
3.3.2.1. Suwerenność/niezależność państw w stosunkach międzynarodowych
3.3.2.2. Zagadnienie równości państw
3.3.2.3. Zasada nieingerencji w sprawy wewnętrzne państw
3.4. Poziom instytucjonalizacji wspólnoty międzynarodowej
Rozdział 4. KLASYCZNY PARADYGMAT PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO
4.1. Uwagi wstępne
4.2. Pojmowanie prawa międzynarodowego
4.2.1. Prawo narodów jako prawo międzypaństwowe
4.2.2. Prawo narodów jako prawo między narodami cywilizowanymi
4.3. Cechy prawa międzynarodowego
4.4. Źródła prawa międzynarodowego
4.5. Przeobrażenia w sferze prawa materialnego. Kodyfikacja prawa międzynarodowego
Rozdział 5. KLASYCZNY PARADYGMAT STOSUNKU PRAWA KRAJOWEGO DO PRAWA
MIĘDZYNARODOWEGO
5.1. Uwagi wstępne
5.2. Od dualizmu do monizmu i z powrotem
5.2.1. Uwagi ogólne
5.2.2. Teoria dualistyczna Heinricha Triepela
5.2.3. Krytyka dualizmu. Monizm Hansa Kelsena i Alfreda Verdrossa
5.2.4. Krytyka monizmu ze strony Dionizio Anzilottiego i reakcja monistyczna
5.3. Solidarystyczne podejście do stosunku prawa międzynarodowego do prawa krajowego. Koncepcja monizmu sui generis Georgesa Scelle‘a
KONKLUZJE
CZĘŚĆ DRUGA
PAŃSTWO I PRAWO WOBEC PROCESU INTERNACJONALIZACJI
WPROWADZENIE
Rozdział 1. INTERNACJONALIZACJA - ROZWAŻANIA KONCEPCYJNE
1.1. Uwagi terminologiczne
1.2. Pojęcie internacjonalizacji
1.2.1. Uwagi wstępne
1.2.2. Istota, charakter prawny, cel i metodyka internacjonalizacji
1.3. Zakres internacjonalizacji
1.3.1. Uwagi wstępne
1.3.2. Międzynarodowa unifikacja prawa
1.3.2.1. Rys historyczny
1.3.2.2. Istota, charakter prawny, cel i metodyka międzynarodowej unifikacji prawa.
1.3.2.3. Przegląd działalności głównych współczesnych ośrodków międzynarodowej unifikacji prawa
A. Międzynarodowa unifikacja prawa w sferze międzynarodowego prawa prywatnego i handlowego
B. Międzynarodowa unifikacja prawa w sferze prawa pracy
C. Międzynarodowa unifikacja prawa w sferze prawa morskiego i lotniczego
D. Międzynarodowa unifikacja prawa w sferze prawa administracyjnego
E. Międzynarodowa unifikacja prawa w sferze prawa karnego
1.3.3. Standardy międzynarodowe praw człowieka, demokracji, rządów prawa
1.3.3.1. Uwagi ogólne
1.3.3.2. Istota, charakter prawny, cel i metodyka oddziaływania standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa
1.3.3.3. Międzynarodowa ochrona praw człowieka
A. Rys historyczny
B. Współczesna międzynarodowa ochrona praw człowieka
1.3.3.4. Międzynarodowe standardy demokracji
A. Rys historyczny
B. Współczesne pojmowanie i standardy demokracji
1.3.3.5. Międzynarodowe standardy rządów prawa
A. Rys historyczny
B. Współczesne standardy rządów prawa
1.4. Internacjonalizacja a deinternacjonalizacja
Rozdział 2. WPŁYW INTERNACJONALIZACJI NA PAŃSTWO
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Terytorium państwowe
2.3. Ludność państwa
2.3.1. Uwagi ogólne
2.3.2. Wpływ międzynarodowej ochrony praw człowieka na ludność państwa
2.3.2.1. Międzynarodowa ochrona praw człowieka a obywatelstwo
2.3.2.2. Międzynarodowa ochrona praw człowieka a status cudzoziemców i bezpaństwowców
2.3.2.3. Międzynarodowa ochrona praw człowieka a status osób należących do mniejszości
2.3.2.4. Międzynarodowa ochrona praw człowieka a ludy tubylcze
2.3.3. Międzynarodowa unifikacja prawa a kwestie obywatelstwa, cudzoziemców i bezpaństwowców
2.4. Władza państwowa
2.4.1. Uwagi ogólne
2.4.2. Uznanie rządu a standardy praw człowieka, demokracji i rządów prawa
2.5. Internacjonalizacja a suwerenność i nieingerencja w sprawy wewnętrzne państw
2.5.1. Uwagi ogólne
2.5.2. Międzynarodowa unifikacja prawa a zasady suwerenności państwa i nieingerencji w jego sprawy wewnętrzne
2.5.3. Standardy praw człowieka, demokracji i rządów prawa a zasady suwerenności państwa i nieingerencji w jego sprawy wewnętrzne
2.5.3.1. Uwagi ogólne
2.5.3.2. Suwerenność w świetle standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa. Próby reinterpretacji suwerenności
2.5.3.3. Nieingerencja w sprawy wewnętrzne w świetle standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa. Interwencja humanitarna, odpowiedzialność za ochronę i interwencja prodemokratyczna
2.6. Internacjonalizacja a atrybuty i funkcje państwa
2.6.1. Internacjonalizacja a atrybuty państwa
2.6.2. Internacjonalizacja a funkcje państwa
Rozdział 3. WPŁYW INTERNACJONALIZACJI NA PRAWO KRAJOWE
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Wpływ internacjonalizacji na koncepcję i strukturę krajowego porządku prawnego
3.3. Wpływ internacjonalizacji na źródła prawa krajowego
3.4. Wpływ internacjonalizacji na tworzenie i stosowanie prawa krajowego
3.4.1. Uwagi ogólne
3.4.2. Wpływ międzynarodowej unifikacji prawa na tworzenie i stosowanie prawa krajowego
3.4.3. Wpływ standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa na tworzenie i stosowanie prawa krajowego
3.5. Wpływ internacjonalizacji na materialne prawo krajowe
3.5.1. Uwagi ogólne
3.5.2. Wpływ międzynarodowej unifikacji prawa na materialne prawo krajowe
3.5.3. Wpływ standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa na materialne prawo krajowe
Rozdział 4. WPŁYW INTERNACJONALIZACJI NA WSPÓLNOTĘ MIĘDZYNARODOWĄ
4.1. Uwagi wstępne
4.2. Międzynarodowa unifikacja prawa w dobie przeobrażeń wspólnoty międzynarodowej
4.3. Prawa człowieka, demokracja i rządy prawa na poziomie międzynarodowym
4.3.1. Uwagi ogólne
4.3.2. Prawa człowieka w ich międzynarodowym kontekście
4.3.2.1. Uwagi ogólne
4.3.2.2. Koncepcje prawa do rozwoju i prawa do pokoju jako prawa człowieka
4.3.2.3. Koncepcja nowego globalnego ładu ludzkiego
4.3.3. Koncepcja demokracji międzynarodowej
4.3.3.1. Uwagi ogólne
4.3.3.2. Koncepcja demokratycznego i sprawiedliwego ładu międzynarodowego.
4.3.4. Koncepcja międzynarodowych rządów prawa (praworządności międzynarodowej)
4.3.4.1. Uwagi ogólne
4.3.4.2. Rządy prawa na poziomie międzynarodowym
A. Zastosowanie koncepcji rządów prawa do sfery stosunków międzynarodowych
B. Kryteria rządów prawa na poziomie międzynarodowym -refleksje ogólne
Rozdział 5. WPŁYW INTERNACJONALIZACJI NA PRAWO MIĘDZYNARODOWE
5.1. Uwagi wstępne
5.2. Wpływ internacjonalizacji na przeobrażenia koncepcji prawa międzynarodowego
5.2.1. Uwagi ogólne
5.2.2. Standardy praw człowieka, demokracji i rządów prawa wobec konsty-tucjonalizacji prawa międzynarodowego
5.2.3. Prawa człowieka jako katalizator przeobrażania koncepcji prawa międzynarodowego
5.2.3.1. Uwagi ogólne: humanizacja prawa międzynarodowego
5.2.3.2. Konsekwencje humanizacji dla natury prawa międzynarodowego
5.2.3.3. A. Cancado Trindade: koncepcja prawa międzynarodowego dla ludzkości
5.3. Wpływ internacjonalizacji na źródła prawa międzynarodowego
5.4. Wpływ internacjonalizacji na tworzenie prawa międzynarodowego
5.5. Wpływ internacjonalizacji na materialne prawo międzynarodowe
5.5.1. Uwagi wstępne
5.5.2. Wpływ międzynarodowej unifikacji prawa na materialne prawo międzynarodowe
5.5.3. Wpływ standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa na materialne prawo międzynarodowe
5.5.3.1. Uwagi ogólne
5.5.3.2. Przenikanie zewnętrzne standardów praw człowieka, demokracji i rządów prawa do prawa międzynarodowego
Rozdział 6, WPŁYW INTERNACJONALIZACJI NA STOSUNEK PRAWA KRAJOWEGO
DO PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO
6.1. Uwagi wstępne
6.2. Stosunek prawa międzynarodowego do prawa krajowego a międzynarodowa unifikacja prawa
6.3. Stosunek prawa międzynarodowego do prawa krajowego a standardy międzynarodowe praw człowieka, demokracji i rządów prawa
6.3.1. Uwaga ogólna
6.3.2. Międzynarodowa ochrona praw człowieka a stosunek prawa międzynarodowego do prawa krajowego
6.3.3. Demokracja i rządy prawa a stosunek prawa międzynarodowego do prawa krajowego
KONKLUZJE
CZĘŚĆ TRZECIA
PAŃSTWO I PRAWO WOBEC REGIONALNYCH PROCESÓW INTEGRACYJNYCH
WPROWADZENIE
Rozdział 1. INTEGRACJA - ROZWAŻANIA KONCEPCYJNE
1.1. Uwagi terminologiczne
1.2. Pojęcie integracji
1.2.1. Uwagi wstępne
1.2.2. Delimitacja pojęciowa integracji: aspekty pozaprawne i prawne
1.2.2.1. Czym jest integracja?
1.2.2.2. Czym integracja nie jest?
1.2.2.3. Wewnętrzna dyferencjacja integracji: integracja a ponadnaro-dowość i federalizm.
1.2.2.4. Konkluzje
1.3. Zakres integracji
1.3.1. Uwagi wstępne
1.3.2. Przegląd regionalnych organizacji integracyjnych
1.3.2.1. Uwagi ogólne
1.3.2.2. Europa
1.3.2.3. Ameryki
1.3.3.4. Afryka
1.3.3.5. Azja
1.4. Fale i generacje integracji regionalnej
1.5. Dezintegracja i upadek regionalnych organizacji integracyjnych
1.6. Modelowanie prawne procesów integracyjnych
1.6.1. Ogólne modele regionalnych organizacji integracyjnych
1.6.2. Instytucjonalne rozwiązania modelowe w regionalnych organizacjach integracyjnych
1.6.3. Prawo jako instrument integracji: ogólna charakterystyka integracyjnych porządków prawnych
1.7.Integracja a internacjonalizacja
1.7.1. Uwagi wstępne
1.7.2. Integracja a międzynarodowa unifikacja prawa
1.7.3. Integracja a standardy praw człowieka, demokracji i rządów prawa
Rozdział 2. WPŁYW PROCESÓW INTEGRACYJNYCH NA PAŃSTWO
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Wpływ integracji na ogólną pozycję państwa
2.3. Wpływ integracji na terytorium państwa: suwerenność terytorialna, integralność terytorialna i nienaruszalność granic
2.4. Wpływ integracji na ludność państwa
2.5. Wpływ integracji na władzę państwową
2.5.1. Uwagi ogólne
2.5.2. Oddziaływanie integracji na władzę państwową: przegląd problemów
2.6. Integracja a suwerenność i nieingerencja w sprawy wewnętrzne państw członkowskich
2.6.1. Uwagi ogólne
2.6.2. Integracja a suwerenność państw członkowskich
2.6.3. Integracja a nieingerencja w sprawy wewnętrzne państw członkowskich
2.6.4. Zasada nieingerencji a integracyjne standardy praw człowieka, demokracji i rządów prawa
2.6.4.1. Uwagi ogólne
2.6.4.2. rawne przeszkody i ograniczenia w kontroli poszanowania praw człowieka, demokracji i rządów prawa uznanych na poziomie integracyjnym i próby ich obejścia
A. Brak kompetencji regionalnej organizacji integracyjnej do stanowienia i egzekwowania poszanowania standardów
B. Brak definicji standardów
C. Brak kompetencji organów i procedur kontrolnych
D. Konieczność powiązania standardów z materią objętą prawem integracyjnym
2.7. Integracja a atrybuty i funkcje państwa
2.7.1. Integracja a atrybuty państwa
2.7.2. Integracja a funkcje państwa
Rozdział 3, WPŁYW PROCESÓW INTEGRACYJNYCH NA PRAWO KRAJOWE
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Wpływ integracji na prawo krajowe
3.2.1. Wpływ na koncepcję i strukturę krajowego porządku prawnego
3.2.2. Wpływ integracji na źródła prawa krajowego
3.2.3. Wpływ integracji na tworzenie i stosowanie prawa krajowego
3.2.4. Wpływ integracji na materialne prawo krajowe
3.3. Wpływ rozwiązań krajowych na kształtowanie się wzorców integracyjnych
Rozdział 4. WPŁYW PROCESÓW INTEGRACYJNYCH NA WSPÓLNOTĘ MIĘDZYNARODOWĄ
4.1. Uwagi wstępne
4.2. Wpływ procesów integracyjnych na państwa
4.2.1. Uwagi ogólne
4.2.2. Integracja a powstawanie państw współczesnych
4.2.3. Integracja a uznawanie państw
4.2.4. Integracja a udział państwa w funkcjonowaniu wspólnoty międzynarodowej
4.2.4.1. Integracja a korzystanie ze zdolności traktatowej przez państwa
4.2.4.2. Integracja a korzystanie przez państwa ze zdolności do udziału w organizacjach międzynarodowych
4.2.4.3. Integracja a korzystanie przez państwa ze zdolności do stawania w sporach międzynarodowych
4.3. Wpływ procesów integracyjnych na instytucjonalizację i funkcjonowanie wspólnoty międzynarodowej
4.3.1. Regionalne organizacje integracyjne jako wyraz instytucjonalizacji wspólnoty międzynarodowej
4.3.2. Zachęcanie do tworzenia regionalnych organizacji integracyjnych
4.3.3. Regionalne organizacje integracyjne a tradycyjne organizacje międzynarodowe
4.3.3.1. Członkostwo regionalnych organizacji integracyjnych w organizacjach międzynarodowych
4.3.3.2. Formy współpracy regionalnych organizacji integracyjnych z organizacjami międzynarodowymi
Rozdział 5, WPŁYW INTEGRACJI NA PRAWO MIĘDZYNARODOWE
5.1. Uwagi wstępne
5.2. Integracja a koncepcja prawa międzynarodowego
5.2.1. Integracja a cechy międzynarodowego porządku prawnego
5.2.2. Prawo integracyjne a prawo międzynarodowe: relacje normatywne
5.2.3. Prawo integracyjne a prawo międzynarodowe: relacje funkcjonalne
5.2.4. Integracja a podział prawa międzynarodowego na publiczne i prywatne
5.3. Integracja a źródła prawa międzynarodowego
5.4. Integracja a tworzenie, stosowanie i egzekwowanie prawa międzynarodowego
5.4.1. Wpływ integracji na tworzenie prawa międzynarodowego
5.4.2. Wpływ integracji na stosowanie i egzekwowanie prawa międzynarodowego
5.5. Integracja a materialne prawo międzynarodowe
5.5.1. Uwagi wstępne
5.5.2. Integracja a międzynarodowe prawo gospodarcze
5.5.2.1. Uwagi ogólne
5.5.2.2. Prawo handlu międzynarodowego
5.5.2.3. Międzynarodowe prawo finansowe
5.5.2.4. Międzynarodowe prawo inwestycyjne
5.5.3. Integracja a międzynarodowe prawo ochrony środowiska
5.5.4. Integracja a prawo międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa
5.5.4.1. Uwagi wstępne
5.5.4.2. Pokojowe rozwiązywanie sporów międzynarodowych
5.5.4.3. Kontrola zbrojeń i rozbrojenie
5.5.4.4. Sojusze wojskowe
5.5.4.5. System bezpieczeństwa zbiorowego
A. Operacje pokojowe
B. Sankcje międzynarodowe w ogólności, sankcje niewojskowe w szczególności
C. Zbiorowe operacje zbrojne
Rozdział 6, WPŁYW PROCESÓW INTEGRACYJNYCH NA STOSUNKI MIĘDZY PRAWEM KRAJOWYM A PRAWEM MIĘDZYNARODOWYM
6.1. Uwagi wstępne
6.2. Prawo integracyjne jako nowy typ porządku prawnego: zagadnienia koncepcyjne
6.2.1. Prawo integracyjne jako autonomiczny porządek prawny
6.2.2. Prawo integracyjne w świetle teorii zarządzania wielopoziomowego
6.3. Stosunek prawa integracyjnego do prawa międzynarodowego i prawa państw członkowskich
6.3.1. Uwaga ogólna
6.3.2. Stosunek prawa integracyjnego do prawa międzynarodowego
6.3.3. Stosunek prawa integracyjnego do prawa państw członkowskich
6.3.4. Stosunek prawa krajowego do prawa integracyjnego
6.3.5. Konkluzje
KONKLUZJE
LITERATURA