ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA STANDARDY POLSKIEGO SYSTEMU PRAWNEGO NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH ZAWODÓW PRAWNICZYCH

Opracowanie jest pokłosiem projektu badawczego przeprowadzonego w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie w 2017 roku. Na przedmiot badania składają się obowiązujące regulacje prawne określające ustrój i działanie wybranych zawodów prawniczych dotyczące standardów odpowiedzialności dyscyplinarnej w polskim systemie prawnym. Do badania zakwalifikowano najbardziej popularne zawody prawnicze, takie jak: adwokaci, radcowie prawni, notariusze, prokuratorzy, sędziowie, komornicy sądowi i referendarze sądowi. Częściowo przeanalizowano również zawód biegłych rewidentów oraz poglądowo zawody prawnicze w całkowicie odmiennym systemie prawnym Stanów Zjednoczonych Ameryki.

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE 1. Cel i przedmiot badania 2. Metoda i struktura badania CZĘŚĆ I. WIADOMOŚCI OGÓLNE O SPECYFICE PRAWA I POSTĘPOWANIA DYSCYPLINARNEGO 1. Formuła odpowiedzialności dyscyplinarnej 2. Charakter odpowiedzialności dyscyplinarnej 3. Źródła odpowiedzialności dyscyplinarnej CZĘŚĆ II. PRAWO DYSCYPLINARNE MATERIALNE 1. Podstawowe założenia prawa dyscyplinarnego materialnego 1.1. Pojęcie deliktu dyscyplinarnego i czynuzabronionego - komparatystyka 1.2. Pojęcie przestępstwa na gruncie prawa karnego materialnego 1.3. Pojęcie deliktu dyscyplinarnego na gruncie prawa materialnego dyscyplinarnego 2. Materialne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących zawód adwokata 2.1. Katalog kar dyscyplinarnych określony w ustawie Prawo o adwokaturze 2.2. Problematyka kary łącznej w postępowaniu dyscyplinarnymwobec adwokatów i aplikantów adwokackich 2.3. Tymczasowe zawieszenie adwokata lub aplikanta adwokackiegow czynnościach zawodowych 2.4. Usunięcie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnymw ramach ustawy Prawo o adwokaturze 3. Materialne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnejosób wykonujących zawód radcy prawnego 3.1. Delikt dyscyplinarny jako podstawa odpowiedzialnościradcy prawnego i aplikanta radcowskiego 3.2. Katalog kar dyscyplinarnych określony w ustawieo radcach prawnych 3.3. Kara łączna w postępowaniu dyscyplinarnymwobec radców prawnych i aplikantów radcowskich 3.4. Tymczasowe zawieszenie radcy prawnegolub aplikanta radcowskiego w czynnościach zawodowych 3.5. Usunięcie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnymw ramach ustawy o radcach prawnych 4. Materialne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnejosób wykonujących zawód notariusza 4.1. Przewinienie dyscyplinarne jako podstawaodpowiedzialności notariusza 4.2. Katalog kar dyscyplinarnych określony w ustawiePrawo o notariacie 4.3. Przedawnienie notarialnego przewinienia dyscyplinarnego 4.4. Tymczasowe zawieszenie notariuszaw czynnościach zawodowych 4.5. Usunięcie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnymw ramach ustawy Prawo o notariacie 5. Materialne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnejosób wykonujących zawód komornika sądowegoi aplikanta komorniczego 5.1. Przewinienie dyscyplinarne w ustawie o komornikach sądowychi egzekucji 5.2. Katalog kar dyscyplinarnych dla komorników sądowychi aplikantów (asesorów) komorniczych 5.3. Zatarcie skazania na karę dyscyplinarnąoraz przedawnienie deliktu dyscyplinarnego w ustawie o komornikach sądowych i egzekucji 5.4. Zawieszenie komornika i aplikanta (asesora) komorniczegow czynnościach jako Žquasi>> środek zabezpieczający CZĘŚĆ III. PRAW0 DYSCYPLINARNE FORMALNE (PROCEDURALNE) 1. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących zawód adwokata 1.1. Model postępowania dyscyplinarnego wobec adwokatów 1.2. Podmioty uczestniczące w postępowaniu dyscyplinarnymwobec adwokata 1.3. Przebieg postępowania dyscyplinarnego: istota i konstrukcja dochodzenia 1.4. Przebieg postępowania dyscyplinarnego przed sądami dyscyplinarnymi w zawodzie adwokata 1.5. Możliwość zaskarżenia prawomocnego orzeczenia w drodze kasacji 1.6. Postępowanie wykonawcze - istota i konstrukcja 1.7. Problematyka przedawnienia 1.8. Kwestia kosztów postępowania 1.9. Problematyka zawieszenia obwinionego w możliwości wykonywania zawodu 1.10. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.k. oraz k.k. 1.11. Wpływ zaprzestania wykonywania zawodu adwokatana przebieg postępowania dyscyplinarnego 1.12. Kwestia wznowienia postępowania 2. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących zawód radcy prawnego 2.1. Model postępowania dyscyplinarnego wobec radców prawnych 2.2. Podmioty uczestniczące w postępowaniu dyscyplinarnymwobec radcy prawnego 2.3. Przebieg postępowania dyscyplinarnego w ustawieo radcach prawnych: istota i konstrukcja dochodzenia 2.4. Przebieg postępowania dyscyplinarnego przed sądami dyscyplinarnymi 2.5. Możliwość zaskarżenia prawomocnego orzeczeniaw drodze kasacji 2.6. Postępowanie wykonawcze - istota i konstrukcja 2.7. Problematyka przedawnienia 2.8. Kwestia kosztów postępowania dyscyplinarnego 2.9. Problematyka zawieszenia obwinionego w możliwości wykonywania zawodu 2.10. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.k. oraz k.k. 2.11. Wpływ zaprzestania wykonywania zawodu radcy prawnegona przebieg postępowania dyscyplinarnego 2.12. Kwestia wznowienia postępowania dyscyplinarnego 3. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnejosób wykonujących zawód prokuratora 3.1. Model postępowania dyscyplinarnego wobec prokuratorów 3.2. Podmioty uczestniczące w postępowaniu dyscyplinarnymwobec prokuratora 3.3. Przebieg postępowania dyscyplinarnego: istota i konstrukcjapostępowania wyjaśniającego oraz dyscyplinarnego 3.4. Przebieg postępowania dyscyplinarnegoprzed sądami dyscyplinarnymi W zawodzie prokuratora 3.5. Możliwość zaskarżenia prawomocnego orzeczeniaw drodze kasacji 3.6. Postępowanie wykonawcze - istota i konstrukcja 3.7. Problematyka przedawnienia 3.8. Kwestia kosztów postępowania 3.9. Problematyka zawieszenia obwinionegow możliwości wykonywania zawodu 3.10. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.k. oraz k.k. 3.11. Wpływ zaprzestania wykonywania zawodu prokuratorana przebieg postępowania dyscyplinarnego 3.12. Inne uregulowania proceduralne -możliwość wznowienia postępowania dyscyplinarnego 4. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnejosób wykonujących zawód notariusza 4.1. Model postępowania dyscyplinarnego wobec notariuszy 4.2. Podmioty uczestniczące w postępowaniu dyscyplinarnymwobec notariusza 4.3. Przebieg postępowania dyscyplinarnego:istota i konstrukcja postępowania wyjaśniającego 4.4. Przebieg postępowania dyscyplinarnego przed sądamidyscyplinarnymi w zawodzie notariusza 4.5. Możliwość zaskarżenia prawomocnego orzeczeniaw drodze kasacji 4.6. Postępowanie wykonawcze - istota i konstrukcja 4.7. Problematyka przedawnienia 4.8. Kwestia kosztów postępowania 4.9. Problematyka zawieszenia obwinionego w możliwości wykonywania zawodu 4.10. Zakres odpowiedniego stosowania przepisów k.p.k. 4.11. Wpływ zaprzestania wykonywania zawodu notariusza na przebieg postępowania dyscyplinarnego 4.12. Kwestia wznowienia postępowania 5. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących zawód referendarza sądowego 5 1. Model postępowania dyscyplinarnego wobec referendarzy sądowych 5.2. Podmioty uczestniczące w postępowaniu dyscyplinarnymwobec referendarza sądowego 5.3. Przebieg postępowania dyscyplinarnegow zawodzie referendarza sądowego - istota i konstrukcja postępowania wyjaśniającego 5.4. Przebieg postępowania dyscyplinarnegoprzed komisjami dyscyplinarnymi 5.5. Możliwość zaskarżenia prawomocnego orzeczeniaw drodze kasacji 5.6. Postępowanie wykonawcze - istota i konstrukcja 5.7. Problematyka przedawnienia 5.8. Kwestia kosztów postępowania 5.9. Problematyka zawieszenia obwinionego w możliwościwykonywania zawodu 5.10. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.k. 5.11. Wpływ zaprzestania wykonywania zawodu referendarza sądowegona przebieg postępowania dyscyplinarnego 5.12. Kwestia wznowienia postępowania 6. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących zawód komornika sądowego 6.1. Model postępowania dyscyplinarnego wobec komorników sądowych 6.2. Podmioty uczestniczące w postępowaniu dyscyplinarnymwobec komornika 6.3. Przebieg postępowania dyscyplinarnego: istota i konstrukcja dochodzenia 6.4. Przebieg postępowania dyscyplinarnego przed sądami dyscyplinarnymi 6.5. Możliwość zaskarżenia prawomocnego orzeczenia w drodze kasacji 6.6. Postępowanie wykonawcze - istota i konstrukcja 6.7. Problematyka przedawnienia 6.8. Kwestia kosztów postępowania 6.9. Problematyka zawieszenia obwinionegow możliwości wykonywania zawodu 6.10. Zakres odpowiedniego stosowania przepisów k.p.k. 6.11. Wpływ zaprzestania wykonywania zawodu komornika sądowegona przebieg postępowania dyscyplinarnego 6.12. Kwestia wznowienia postępowania 7. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnejosób wykonujących zawód kuratora sądowego 7.1. Model postępowania dyscyplinarnegowobec kuratorów sądowych 7.2. Podmioty uczestniczące w postępowaniu dyscyplinarnymwobec kuratora sądowego 7.3. Przebieg postępowania dyscyplinarnego:istota i konstrukcja postępowania wyjaśniającego 7.4. Przebieg postępowania dyscyplinarnegoprzed sądami dyscyplinarnymi 7.5. Możliwość zaskarżenia prawomocnego orzeczeniaw drodze kasacji 7.6. Postępowanie wykonawcze - istota i konstrukcja 7.7. Problematyka przedawnienia 7.8. Kwestia kosztów postępowania 7.9. Problematyka zawieszenia obwinionegow możliwości wykonywania zawodu 7.10. Zakres odpowiedniego stosowania przepisów k.p.k. 7.11. Wpływ zaprzestania wykonywania zawodu kuratora sądowegona przebieg postępowania dyscyplinarnego 7.12. Kwestia wznowienia postępowania 8. Formalne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnejosób wykonujących zawód sędziego 8.1. Sędziowie sądów powszechnych 8.2. Sędziowie sądów administracyjnych 8.3. Sędziowie sądów wojskowych 8.4. Sędziowie Sądu Najwyższego 8.5. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego CZĘŚĆ IV. POGLĄDOWA ANALIZA PRZEPISÓW ODPOWIEDZIALNOŚCI DYSCYPLINARNEJ W INNYCH SYSTEMACH PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI 1. Rola stowarzyszeń prawników w określaniu odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących poszczególne zawody prawnicze2. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów w USA 3. Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów federalnych 4. Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów stanowych 5. Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratorów w USA 6. Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratorów federalnych 7. Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratorów stanowych 8. Odpowiedzialność adwokatów 9. Odpowiedzialność osób i podmiotów trudniących się egzekucją wyroków sądowych 10. Odpowiedzialność notariuszy CZĘŚĆ V. ANALIZA DANYCH STATYSTYCZNYCH 1. Dane ogólne 2. Radcowie prawni 2.1. Postępowanie przed rzecznikiem dyscyplinarnym 2.2. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym OIRP 3. Adwokaci 3.1. Postępowanie przed rzecznikiem dyscyplinarnym 3.2. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym ORA 4. Notariusze 4.1. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym Izby Notarialnej 5. Komornicy 5.1. Postępowania przed Komisją Dyscyplinarną przy Krajowej Radzie Komorniczej 6. Biegli rewidenci 6.1. Postępowania przed Krajowym Rzecznikiem Dyscyplinarnym i Krajowym Sądem Dyscyplinarnym przy Krajowej Izbie Biegłych Rewidentów 7. Uwagi podsumowujące CZĘŚĆ VI. KONKLUZJE PORÓWNAWCZE PRZEPROWADZONEGO BADANIA STANDARDU ODPOWIEDZIALNOŚCI DYSCYPLINARNEJ WYBRANYCH ZAWODÓW PRAWNICZYCH Uwagi wstępne 1. Analiza ogólna modelu postępowania dyscyplinarnego w zawodach prawniczych 2. Analiza szczegółowa przepisów dotyczących przebiegupostępowania dyscyplinarnego w zawodach prawniczych 2.1. Postępowanie "wstępne" (poprzedzające właściwe postępowaniedyscyplinarne przed uprawnionymi organami) 2.2. Zaskarżalność decyzji procesowych zapadającychw "postępowaniach wstępnych" 2.3. Sposób inicjacji "głównego" postępowania dyscyplinarnego(odpowiednika postępowania sądowego w procedurze karnej) 2.4. Strony postępowań dyscyplinarnych i inni uczestnicy postępowania - uwagi ogólne 2.5. Strony postępowań dyscyplinarnych i inni uczestnicy postępowań dyscyplinarnych - analiza szczegółowa 2.6. Przebieg postępowania przed organem I instancji 2.7. Problematyka jawności postępowań 2.8. Procedura wydania orzeczenia przez organ dyscyplinarny I instancji 2.9. Procedura sporządzania i doręczania orzeczeniaoraz uzasadnienia orzeczenia sądu I instancji 2.10. Procedura sporządzania i wnoszenia odwołania 2.11. Procedura postępowania przed sądem II instancji 2.12. Procedura sporządzenia uzasadnienia orzeczenia II instancji i jego doręczenia 2.13. Postępowanie wykonawcze 2.14. Możliwość wnoszenia nadzwyczajnych środków odwoławczych 2.15. Problematyka przedawnienia karalności oraz przedawnienia w stosunku do wszczęcia ścigania sprawcy deliktu dyscyplinarnego 2.16. Inne rozwiązania proceduralne (nieopisane powyżej) 2.17. Zawieszenie obwinionego w czynnościach zawodowych 2.18. Wpływ zaprzestania wykonywania zawoduna postępowanie dyscyplinarne 2.19. Osobliwości proceduralne poszczególnych postępowań 2.20. Kwestia kosztów postępowania

CZĘŚĆ VII. WNIOSKI DE LEGE FERENDA INFORMACJE O AUTORACH