MANIPULACJA I WYKORZYSTANIE PRZEWAGI INFORMACYJNEJ NA RYNKU FINANSOWYM

ISBN: 978-83-8030-334-8

537 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2020

Pierwsza część monografii (rozdziały 1-6) koncentruje się na manipulacji i insider tradingu w odniesieniu do instrumentów notowanych w Polsce w obrocie zorganizowanym, tj. na rynku regulowanym oraz w alternatywnych systemach obrotu (ASO). Manipulacja jest tu rozumiana jako wszelkie działania na poziomie transakcyjnym, zleceniowym lub informacyjnym mające na celu wywołanie zmian w cenie instrumentu finansowego lub wolumenie jego obrotu w kierunku pożądanym przez osobę dokonującą manipulacji. Wykorzystywanie informacji poufnych (insider trading) polega natomiast na zawieraniu transakcji na podstawie nieupublicznionej informacji poufnej.Druga część publikacji (rozdziały 7-12) skupia się na prezentacji wybranych przykładów insider tradingu na zagranicznych rynkach kapitałowych, głównie w USA, na rynku surowców i towarów oraz na problematyce przeprowadzenia tzw. kornera rynku i oszustwa w postaci piramidy finansowej. W monografii poświęconej problematyce przestępstw na rynkach finansowych i manipulacjom nie da się opisać wszystkich znanych przypadków, dlatego też wybrane zostały te najbardziej znane lub zasługujące na przedstawienie. Inspiracją do napisania części dotyczącej przestępstw na rynku USA i surowców były pozycje autorstwa Jerry‘-ego Markhama, który od dawne zajmuje się tą tematyką i w niezwykle przystępny sposób omawia często skomplikowane przypadki . W ostatnim rozdziale omówione zostały niektóre rodzaje przestępstw ukazane w kinematografii zagranicznej i krajowej. Przestępstwa i manipulacje, które występują na rynkach finansowych, stały się inspiracją dla wielu reżyserów, a sytuacje rodem z parkietów światowych giełd przenoszono na ekran, starając się w ten sposób przybliżyć widzom świat finansów.Monografia została przygotowana na podstawie studiów literaturowych obejmujących literaturę krajową oraz zagraniczną. Ponadto dokonano krytycznej i porównawczej analizy regulacji prawnych dotyczących manipulacji i insider tradingu. Ważnym elementem publikacji jest szeroka i kompleksowa analiza przypadków (case study) przestępstw, które wydarzyły się na rynkach finansowych. Część empiryczną monografii stanowi prezentacja badań przeprowadzonych metodą ankietową wśród inwestorów indywidualnych oraz analiza danych pozyskanych ze źródeł wtórnych. Na ostateczny kształt monografii wpłynęło także doświadczenie zawodowe autorów jako praktyków instytucji rynku kapitałowego oraz uczestnictwo w szkoleniach organizowanych przez europejskie i amerykańskie organy nadzoru.SPIS TREŚCIWstępCZĘŚĆ IRozdział 1. Funkcjonowanie zorganizowanego obrotu instrumentami finansowymi1.1. Rys historyczny zakazu manipulacji i insider tradingu1.2. Przyczyny penalizacji nadużyć na rynku1.2.1. Ochrona mechanizmów obrotu1.2.2. Polemika na temat zasadności penalizacji insider tradingu1.2.3. Prawidłowe funkcjonowanie giełd papierów wartościowych1.3. Rozwój i struktura instytucjonalna zorganizowanego obrotu w Polsce1.3.1. Początki rynku kapitałowego w Polsce1.3.2. Zmiany w strukturze nadzoru1.3.3. Struktura zorganizowanego obrotu1.3.4. Uczestnicy obrotu giełdowego i alternatywnych systemów obrotu1.3.5. Wybrane statystyki zorganizowanego obrotu1.4. Nadużycia w obrocie zorganizowanym a wybrane teorie rynku kapitałowego1.4.1. Efektywność rynku giełdowego1.4.2. Finanse behawioralne i zachowania stadneRozdział 2. Nadużycia w obrocie zorganizowanym w regulacjach prawnych2.1. Ewolucja i zakres regulacji dotyczących nadużyć na rynku2.2. Zakaz manipulacji w prawie polskim i Unii Europejskiej2.2.1. Konstrukcja zasadniczej definicji manipulacji2.2.2. Wprowadzanie w błąd co do popytu, podaży, ceny2.2.3. Utrzymywanie cen na poziomie nienaturalnym2.2.4. Manipulacja informacją i danymi2.2.5. Regulacyjne przykłady zachowań manipulacyjnych2.3. Informacje poufne2.3.1. Ogólne zasady w zakresie obowiązków informacyjnych spółek2.3.2. Definicja i cechy informacji poufnej2.3.3. Opóźnianie publikacji informacji poufnej2.3.4. Zakaz ujawniania i wykorzystywania informacji poufnej2.3.5. Zarządzanie informacją w procesie badania rynku (market sounding)2.4. Sankcje za nadużycia na rynku2.5. Wyłączenia dotyczące nadużyć na rynku2.5.1. Skup akcji własnych i stabilizacja ceny w obrocie2.5.2. Przyjęte praktyki rynkowe w odniesieniu do manipulacji na rynku2.5.3. Działalność niepodlegająca regulacjom dotyczącym nadużyć w obrocieRozdział 3. Manipulacja w obrocie zorganizowanym3.1. Podstawowe elementy oceny działań manipulacyjnych3.2. Typologia manipulacji3.3. Strategie manipulacji3.3.1. Manipulacja na poziomie transakcyjnym3.3.2. Manipulacja wolumenem (wash trades)3.3.3. Manipulacja poprzez składanie zleceń (spoofing)3.3.4. Manipulacja na otwarciu/zamknięciu notowań (marking the open/close)3.3.5. Strategia pump and dump3.3.6. Strategia trash and cash3.3.7. Pozostałe strategie nadużyć3.4. Manipulacja informacją3.4.1. Podstawowe elementy analizy nadużycia3.4.2. Przykłady manipulacji informacją3.5. Transfer pieniędzy za pośrednictwem rynku giełdowegoRozdział 4. Wykorzystywanie przewagi informacyjnej4.1. Znaczenie informacji w obrocie zorganizowanym4.2. Orzecznictwo w zakresie praktycznej interpretacji przepisów4.2.1. Ściśle określony charakter informacji4.2.2. Koncepcja racjonalnego inwestora4.2.3. Etapowość informacji poufnej4.3. Insider trading - aspekty praktyczne4.3.1. Podstawowe elementy analizy nadużycia4.3.2. Przykłady insider tradingu4.4. Front running jako szczególny rodzaj insider tradingu4.4.1. Istota i klasyfikacja front runningu4.4.2. Przykłady front runningu4.5. Informacja poufna a tajemnica zawodowa4.6. Wybrane nadużycia w działalności maklerskiej4.7. Międzynarodowe zmiany w strukturze rynku a przewaga informacyjna wybranych uczestników obrotuRozdział 5. Wykrywanie, ściganie i przeciwdziałanie nadużyciom w obrocie zorganizowanym5.1. Zadania Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego5.1.1. Wybrane procedury wykrywania nadużyć w obrocie5.1.2. Postępowanie sprawdzające5.1.3. Rola Departamentu Postępowań5.2. Organy ścigania i wymiar sprawiedliwości5.2.1. Rola prokuratury i sądów powszechnych5.2.2. Skuteczność organów ścigania5.2.3. Orzeczenia sądów powszechnych5.3. Zadania uczestników rynku kapitałowego w procesie wykrywania i przeciwdziałania nadużyciom w obrocie zorganizowanym5.3.1. Firmy inwestycyjne5.3.2. Giełda Papierów Wartościowych5.3.3. Spółki publiczne5.3.4. Wytyczne regulacyjne dla inwestorów5.4. Wybrane trendy międzynarodowe w zakresie detekcji nadużyć w obrocie5.4.1. Whistleblowing5.4.2. Organizacje SRO5.5. Bariery w zakresie skuteczności zwalczania nadużyć w obrocie5.5.1. Uprawnienia organu nadzoru5.5.2. Emisje prywatne papierów wartościowych5.5.3. Alternatywne systemy i platformy obrotu5.5.4. Spółki zarejestrowane na terytoriach offshoreRozdział 6. Manipulacja i insider trading z perspektywy inwestorów indywidualnych6.1. Metodyka i zakres badania6.2. Wyniki badania6.2.1. Charakterystyka ogólna respondentów badania6.2.2. Wiedza na temat manipulacji i insider tradingu6.2.3. Rodzaje i przykłady zaobserwowanych manipulacji6.2.4. Czynniki wpływające na decyzje inwestycyjne6.2.5. Regulacje dotyczące nadużyć na rynku6.2.6. Analiza komentarzy do badaniaCZĘŚĆ IIRozdział 7. Insider trading na rynkach zagranicznych7.1. Ewolucja podejścia do insider tradingu na rynku USA7.2. Rynek M&A w latach 80. XX w.7.3. Dennis B. Levine7.4. Ivan Boesky7.5. Michael Milken7.6. Afera ImClone7.7. Martha Stewart7.8. Raj Rajaratnam7.9. Pozostałe afery związane z insider tradingiemRozdział 8. Manipulacje na rynkach zagranicznych8.1. Korner na rynku papierów wartościowych8.1.1. Korner a short squeeze8.1.2. Korner w ujęciu historycznym8.1.3. Korner na rynku papierów wartościowych8.1.4. Znani inwestorzy i kornery rynku8.1.5. Pozostałe przykłady kornerów8.2. Kryzys na rynku finansowym z 1907 r. i manipulacje na początku XX w.8.3. Sprzedaż bezwartościowych akcji8.4. Boiler room8.5. Pump and dump i inne manipulacje po roku 20008.6. Manipulacje na rynku rządowych papierów wartościowych8.7. Krótka sprzedaż a ryzyko manipulacji8.8. Flash crashRozdział 9. Manipulacje na rynku towarowym9.1. Wprowadzenie do rynków towarowych9.2. Korner na rynkach towarowych9.2.1. Przykłady kornerów na rynku surowców9.2.2. Korner na rynku złota9.2.3. Afera firmy Volkart Brothers9.2.4. Afera na rynku cebuli9.2.5. Inne afery z drugiej połowy lat 50. i pierwszej lat 60. XX w., w których istniała możliwość przeprowadzenia kornera lub squeeze9.2.6. Afera Cargill9.2.7. Oszustwo na rynku oleju sałatkowego9.2.8. Manipulacje cenami surowców z II połowy lat 60. i I połowy lat 70 XX w. zmierzające do powstania kornera lub squeeze9.2.9. Manipulacje cenowe na rynku ziemniaków9.2.10. Inne manipulacje cenowe drugiej połowy lat 70. XX w.9.2.11. Korner Braci Hunt na rynku srebra (Silver Crisis)9.2.12. Afera Feruzzi9.2.13. Kornery i zagrożenia przeprowadzenia kornera na rynku surowców w latach 80. i 90. XX w. oraz w XXI w.9.2.14. Afera Banku Sumitomo9.3. Manipulacja na rynku surowców, na którym nie zachodziła obawa powstania kornera czy squeeze9.4. Manipulacja na hurtowym rynku energii w PolsceRozdział 10. Nadużycia w działalności inwestycyjnej10.1. Nieautoryzowane transakcje10.1.1. Barings Bank (Nick Leeson, 1995 r.)10.1.2. Inne przykłady nadużyć z lat 90. XX w.10.1.3. John Rusnak i Allfirst (2002 r.)10.1.4. Jerome Kerviel i bank Societe Generale (2008 r.)10.1.5. Kweku Adoboli i UBS (2011 r.)10.1.6. Pozostałe przypadki nadużyć10.2. Skandale z udziałem analityków10.2.1. Jack Grubman i Henry Blodget10.2.2. Pozostałe przypadki nadużyć10.3. Manipulacje na fixingu10.3.1. Fixing na rynku złota10.3.2. Afera LIBOR10.3.3. Rynek walutowy10.4. Nadużycia na rynku IPO10.5. Przestępstwa na rynku funduszy inwestycyjnych10.5.1. Switch i market timing10.5.2. Investor Overseas Services (IOS)10.6. Przestępczość zorganizowanaRozdział 11. Piramidy finansowe11.1. Schemat Ponziego11.2. Piramidy finansowe w USA w latach 80. XX w.11.3. Piramidy finansowe w USA w latach 90. XX w.11.4. Piramidy finansowe działające w USA od 2000 r.11.5. Bernard Madoff i jego piramida11.6. Piramidy finansowe w innych krajach (poza Polską)11.7. Największe oszustwa i piramidy finansowe w PolsceRozdział 12. Przestępstwa popełniane na rynkach finansowych - ujęcie filmowe12.1. Wykorzystywanie informacji poufnych12.1.1. Nieoczekiwana zmiana miejsc12.1.2. Wall Street12.1.3. Capital City12.1.4. Żądza bankiera12.1.5. Równość12.1.6. Ziemia obiecana12.1.7. Pierwszy milion12.1.8. Kariera Nikosia Dyzmy12.1.9. Amok12.2. Manipulacja kursem12.2.1. Nieoczekiwana zmiana miejsc12.2.2. Jack Ryan: Teoria chaosu12.3. Nieautoryzowane transakcje/fałszowanie pozycji12.3.1. Capital City12.3.2. Ziemia obiecana12.3.3. Pierwszy milion12.3.4. Spekulant12.4. Defraudacja/fałszerstwa12.4.1. Pierwszy milion12.4.2. Ryzyko12.4.3. Hazardzista12.5. Reakcja rynku na informacje12.5.1. Metro strachu12.5.2. Gold12.5.3. Wielka wsypa12.6. Nielegalne doradztwo finansowe12.6.1. Czterdziestolatek. Dwadzieścia lat późniejZakończenieBibliografiaSpis rysunkówSpis tabelZałączniki