KOSZTY POSTĘPOWANIA W SPRAWACH O WYKROCZENIA KOMENTARZ

ISBN: 978-83-7285-589-3

172 stron
format: A5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2011

Truizmem będzie stwierdzenie, iż wymierzanie sprawiedliwości przez sądy wiąże się z określonymi kosztami postępowania, które ponoszone są przez strony i Skarb Państwa. Każdy proces jako działalność celowa, musi bowiem pochłaniać pewien nakład wydatków. Koszty te mogą być ogólne, zalicza się do nich koszty ponoszone przez Państwo na stałe utrzymanie aparatu sprawiedliwości, które rozdzielane są na osoby korzystające z tego wymiaru. Ponadto występują też koszty szczegółowe, obejmujące wydatki związane z poszczególnymi czynnościami procesowymi. Z punktu widzenia strony będą tu należały również wydatki, ponoszone przez nią na opłacenie pełnomocnika procesowego oraz wydatki wynikające ze stawiennictwa w sądzie (M. Waligórski, Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcje i struktura procesu, Warszawa 1947, s. 187-189). Problematyka kosztów procesu nie była i nie jest zagadnieniem, któremu by poświęcano szczególną uwagę, przeciwnie kwestia kosztów, traktowana była po macoszemu i raczej drugoplanowo, jako kwestia wtórna w stosunku do głównego przedmiotu procesu, jakim jest orzeczenie w przedmiocie odpowiedzialności karnej, czy też odpowiedzialności za wykroczenie (zagadnienie sprawstwa, winy i kary) danej osoby za określony czyn zabroniony. Uważana była za wąską i mało atrakcyjną część nauki procesu karnego (S. Zabłocki, Przegląd orzecznictwa Sądu najwyższego - Izba Karna, Palestra 2000, nr 7-8, s. 220). W doktrynie albo stosukowo mało, względnie w ogóle nie poświęcano jej uwagi. Takie podejście musi wywoływać głęboki sprzeciw, zwłaszcza gdy nie będzie się tracić z pola widzenia faktu, jak znaczące koszty generują postępowania sądowe i to nawet w przypadku spraw o niewielkim ciężarze gatunkowym. Obserwacja praktyki przynosi liczne przykłady w tym zakresie. Ponadto nie można tracić z pola widzenia i tego, że orzeczenie o kosztach stanowi dodatkową obok kary dolegliwość dla skazanego, nierzadko równie surową jak orzeczona kara. Trafnie zatem wskazuje się w piśmiennictwie, iż lekceważenie zagadnienia rozstrzygnięcia o kosztach, godzi z jednej strony w interes Państwa, z drugiej w interes stron, "będąc przejawem swoistej de-zynwoltury prawniczej" (A. Górski. L. Walentynowicz, Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Ustawa i orzekanie. Komentarz praktyczny, Warszawa 2007).Prawidłowe rozstrzyganie o kosztach ma tym samym doniosłe znaczenie społeczne, które wynika z roli jaką w demokratycznym państwie prawnym odgrywa wymierzanie sprawiedliwości, którego integralną częścią jest orzekanie o kosztach postępowania w każdej konkretnej sprawie (A. Zieliński, Rozstrzyganie o kosztach postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, Palestra 1995, z 11-12, s. 7). Ważnym zagadnieniem jest zatem określenie reguł ich ponoszenia. Ogólną zasadą jest ta, że koszty postępowania powinna ponosić osoba, która swoim zachowaniem spowodowała wszczęcie i prowadzenie procesu, odmienne rozwiązanie - jak się wskazuje w piśmiennictwie i judykaturze - kłóciłoby się z poczuciem sprawiedliwości (K. Marszał, Proces karny, Katowice 1995, s. 486). Ogólne zasady ponoszenia kosztów procesu w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, regulują przepisy art. 117-119 k.p.w. zawarte w dziale XIII - "Koszty postępowania" i odpowiednie przepisy k.p.k. recypowane do postępowania w sprawach o wykroczenia poprzez art. 119 k.p.w. Pozwala to na przyjęcie, że koszty postępowania w sprawach o wykroczenia, podobnie jak koszty w procesie karnym i cywilnym podlegają rozliczeniu według trzech korespondujących ze sobą zasad o charakterze normatywnym tj. zasady odpowiedzialności za wynik, zasady kosztów celowych oraz zasady koncentracji i unifikacji kosztów. Komentarz niniejszy stanowi próbę całościowego ujęcia zagadnienia kosztów postępowania w sprawach o wykroczenia.

SPIS TREŚCI

Uwagi wprowadzające

Art. 117 k.p.w.1.Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania karnego do kosztów postępowania w sprawach o wykroczenia2.Pojęcie kosztów postępowania w sprawach o wykroczenia3.Wykładanie wydatków postępowania3.1.Pojęcie "tymczasowego" wykładania wydatków przez Skarb Państwa3.2.Wydatki wykładane przez strony postępowaniaArt. 118 k.p.w.1.Zasądzenie kosztów sądowych od skazanego na rzecz Skarbu Państwa1.1.Opłaty1.2.Wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęciapostępowania1.3."Inne należności"2.Zasądzenie od skazanego wydatków na rzecz oskarżyciela posiłkowego3.Obciążanie kosztami procesu w przypadku uniewinnienia lub umorzenia postępowania3.1.Obciążanie kosztami sądowymi3.2.Zwrot kosztów obrony poniesionych przez obwinionegoH.Zasądzenie kosztów obrony z urzędu5.Zwolnienie od kosztów sądowych6.Obowiązek orzekania w przedmiocie kosztów procesu7.Uzupełniające orzekanie w przedmiocie kosztów procesu8.Zaskarżanie orzeczeń w przedmiocie kosztów procesu9.Zasądzenie kosztów według zasady słuszności10.Zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego11.Koszty procesu w razie wznowienia postępowania12.Przedawnienie ściągalności kosztów procesuLiteraturaIndeks rzeczowy