KONCEPCJA SENIORATU A GOSPODARKA FINANSOWA BANKU CENTRALNEGO

ISBN: 978-83-8030-341-6

226 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2019

Celem niniejszego opracowania jest kompleksowe przedstawienie sposobu pojmowania oraz form przejawiania się senioratu w uwarunkowaniach gospodarki finansowej współczesnego banku centralnego.W opracowaniu podjęto próbę wykazania, iż w uwarunkowaniach gospodarki finansowej współczesnego banku centralnego seniorat w istotny sposób wpływa na wielkość dokonywanych przez niego transferów (wpłat) do budżetu państwa.W związku z tym postawiono następujące pytania badawcze:1. Czy istnieje współcześnie potrzeba identyfikacji senioratu?2. Czy w ramach współczesnej gospodarki finansowej banku centralnego istnieje możliwość wiarygodnego oszacowania wielkości senioratu?3. Jaką rolę we współczesnych gospodarkach finansowych banków centralnych pełni seniorat?Należy zaznaczyć, iż twierdząca odpowiedź na pierwsze z postawionych pytań badawczych warunkuje zasadność rozważania dwóch pozostałych. Za potrzebą identyfikacji senioratu przemawiają, z jednej strony, oczekiwania informacyjne interesariuszy banku centralnego, a z drugiej strony - możliwość wskazania, w jaki sposób przejawia się on w funkcjonowaniu współczesnego banku centralnego.W odniesieniu do korzyści płynących z senioratu jednym z najbardziej wpływowych i najważniejszych interesariuszy jest niewątpliwie skarb państwa. To władca (współcześnie parlament), przekazując najczęściej bankowi centralnemu uprawnienia do emisji pieniądza, kieruje się nie tylko potrzebą zapewnienia sprawnego obiegu pieniądza w gospodarce i utrzymaniem jego stabilnej siły nabywczej, ale - jak już wspomniano - jest on również zainteresowany otrzymywaniem korzyści, jakie się z tym wiążą. Identyfikacja i próba kwantyfikacji senioratu, jak również zrozumienie mechanizmu jego powstawania, pozwoli lepiej niż dotychczas ocenić efektywność działania banku centralnego. Umożliwi także rozpoznanie i wyjaśnienie przypadków, gdy otrzymywane korzyści w postaci np. wypłaty z zysku banku centralnego są niższe lub wyższe od oczekiwanych wielkości.Ponadto wydaje się, iż istnieje potrzeba zebrania i usystematyzowania pojęć związanych ze współczesną gospodarką finansową banku centralnego, takich jak: seniorat, wynik finansowy banku centralnego, zasady ustalania wpłaty do budżetu państwa oraz wzajemne relacje pomiędzy nimi. Będzie to służyć lepszemu zrozumieniu przez uczestników życia gospodarczego (np. rządu) zasad działania i roli banku centralnego we współczesnej gospodarce. O takiej potrzebie świadczą chociażby ożywione dyskusje na temat zasad gospodarki finansowej banku centralnego, toczone często przy okazji publikowania raportów rocznych banków centralnych.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział 1. Istota i metody pomiaru senioratu1.1. Zagadnienia wprowadzające1.1.1. Pieniądz jako kategoria ekonomiczna1.1.2. Funkcje pieniądza1.2. Definicja i pomiar senioratu - ujęcie historyczne1.2.1. Definicja i pomiar senioratu w epokach pieniądza kruszcowego i papierowego1.2.1.1. Seniorat w czasach pieniądza kruszcowego1.2.1.2. Seniorat w czasach pieniądza papierowego1.2.2. Względność pojęcia senioratu1.3. Definicja i pomiar senioratu - ujęcie współczesne1.3.1. Ograniczenie budżetowe banku centralnego i rządu1.3.2. Współczesne koncepcje pomiaru senioratu1.3.2.1. Seniorat całkowity według M.J.M. Neumanna1.3.2.2. Pomiar senioratu według A. Drazena1.3.2.3. Seniorat monetarny1.3.2.4. Podatek inflacyjny1.3.2.5. Seniorat jako koszt utraconych korzyści1.3.2.6. Seniorat fiskalny1.3.2.7. Renta fiskalnaRozdział 2. Gospodarka finansowa i polityka rachunkowości banku centralnego2.1. Definicja gospodarki finansowej2.2. Wpływ polityki rachunkowości na ocenę sytuacji finansowej banku centralnego2.2.1. Bilans jako obraz sytuacji majątkowej i finansowej banku centralnego2.2.2. Wynik finansowy jako miara efektywności działania banku centralnego2.2.3. Rola kapitałów własnych w gospodarce finansowej banku centralnego2.3. Transfery do budżetu państwa w gospodarce finansowej banku centralnego2.3.1. Aspekty finansowe relacji pomiędzy bankiem centralnym a sektorem rządowym2.3.2. Zasady ustalania wpłaty do budżetu państwaRozdział 3. Metoda pomiaru współczesnego senioratu3.1. Krytyka współczesnych metod pomiaru senioratu3.2. Przesłanki identyfikacji senioratu3.2.1. Potrzeby władzy ustawodawczej i rządu3.2.2. Potrzeby banku centralnego3.3. Przyjęte założenia3.4. Propozycja formuły ustalania współczesnego senioratu3.5. Podejście praktyczne do szacowania współczesnego senioratu3.5.1. Przychody z aktywów banku centralnego3.5.2. Koszty emisji pieniądza3.5.3. Warianty szacowania senioratu3.6. Analiza roli senioratu w transferach do budżetu państwaRozdział 4. Kształtowanie się senioratu w wybranych krajach4.1. Charakterystyka próby badawczej4.2. Analiza senioratu przed kryzysem finansowo-ekonomicznym (w latach 2003-2007)4.2.1. Ewolucja rozmiarów senioratu4.2.2. Ewolucja rozmiarów wpłaty do budżetu państwa4.3. Analiza senioratu w trakcie kryzysu finansowo-ekonomicznego (w latach 2008-2012)4.3.1. Główne cechy polityki pieniężnej doby kryzysu finansowo-ekonomicznego4.3.2. Ewolucja rozmiarów senioratu4.3.3. Ewolucja rozmiarów wpłaty do budżetu państwa4.4. Rozwój sytuacji w strefie euro po 2012 rZakończenieBibliografiaSpis rysunkówSpis wykresówSpis tabelZałączniki