KATEGORIE WYPOWIEDZI I ICH OCHRONA

ISBN: 978-83-89363-67-4

268 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2008

fragment ze wstępu

Wolność wypowiedzi może być realizowana zarówno poprzez wykonywanie prawa do informowania innych, jak i bycia informowanym. Prawo do informacji obejmuje uzyskiwanie wypowiedzi, które mogą mieć charakter twórczy i pozostawać pod ochroną prawa autorskiego, albo przybierać postać ocen i twierdzeń pozbawionych ochrony prawnoautorskiej. Obie kategorie wypowiedzi są narażone na naruszenie ich integralności przez prasę. Naruszeniem integralności wypowiedzi jest bowiem takie jej wykorzystanie, które zmienia wymowę wypowiedzi, wypacza jej sens, nie oddaje intencji autora i - w konsekwencji - wywołuje niezrozumienie a także zafałszowuje obraz o przedmiocie wypowiedzi i o samym mówcy wprowadzając odbiorcę w błąd co do stanowiska autora oraz jego sposobu postrzegania i oceny rzeczywistości.Przedmiotem badań będzie wypowiedź ujmowana jako jedno z dóbr osobistych, które zasługuje na przyznanie mu samoistnej ochrony prawnej. Z przeprowadzonej analizy norm prawnych, a także badań nad orzecznictwem, wynika, że wypowiedź jest obecnie pozbawiona ochrony prawnej, choć nie budzi wątpliwości fakt, że jej nierzetelne wykorzystanie może powodować powstanie realnej krzywdy - zarówno w odczuciu autora wypowiedzi jak i odbiorców, a także tych osób, których treść wypowiedzi dotyczyła. Szczególnie dotkliwie odczuwalna jest krzywda wyrządzona autorom wypowiedzi. Liczne są przypadki podawania przez prasę do publicznej wiadomości wypowiedzi, z którymi osoby cytowane nie chcą lub nie mogą się identyfikować twierdząc, iż zostały one zmodyfikowane do tego stopnia, że nie oddają prawdziwego ich sensu.Istotne jest zatem kto i kiedy ponosi odpowiedzialność za nierzetelne cytowanie polegające na przypisywaniu nieprawdziwych wypowiedzi osobom niepoczuwającym się do ich autorstwa. Interesujące wydaje się przed wszystkim wyodrębnienie tych kategorii wypowiedzi, które mogą trafić do obiegu publicznego oraz tych, które tam trafić nie powinny. Przyjmuje się zarazem założenie, że istnieje taka kategoria wypowiedzi, których ochrona jest szczególnie rygorystyczna a wykorzystanie ich przez prasę jest uzależnione od spełnienia określonych warunków. Istnieją zarazem zasady korzystania z cudzej wypowiedzi, a także wymogi warsztatu dziennikarskiego, które regulują kontakty pomiędzy osobami udzielającymi wypowiedzi a prasą. Zasady te kształtuje prawo, a także dobry obyczaj dziennikarski oraz reguły związane z uprawianiem zawodu dziennikarza. Przedmiotem pracy będzie zatem wskazanie kto, kiedy, w jakim momencie i w odniesieniu do jakiej kategorii wypowiedzi uzyskuje wpływ na jej ostateczny kształt.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdz. I. Wypowiedź - zakres - pojęcia
1. Wypowiedź jako utwór
2. Wypowiedź jako dobro o charakterze nietwórczym

Rozdz. II. Ochrona wypowiedzi w katalogu zasad zawodowych dziennikarzy
1. Kodeksy etyki dziennikarskiej
a) Kodeksy o charakterze uniwersalnym
b) Redakcyjne kodeksy etyki
2. Uwarunkowania zawodowe
a) Status społeczny i zawodowy dziennikarzy
b) Prawo wykonywania zawodu
3. Kanony pracy dziennikarzy
a) Zasada szczególnej staranności i rzetelności dziennikarskiej
b) Prawdziwość zjawisk
c) Odpowiedzialność za słowo

Rozdz. III. Wypowiedź dla prasy
1. Charakter wypowiedzi
a) Wypowiedź publiczna
b) Wypowiedź prywatna {offthe record)
2. Forma wypowiedzi
a) Wypowiedź informacyjna
b) Opinia
3. Tryb udzielania wypowiedzi
a) Wywiad
b) Wypowiedź ad hoc

Rozdz. IV. Wypowiedź prasowa
1. Wypowiedzi autorów zewnętrznych
a) List do redakcji (komentarz, polemika)
b) Oświadczenie i apel
c) Komunikat, stanowisko i informacja prasowa
2. Wypowiedzi pochodzące od redakcji
a) Samoistne
b) Parafrazy i omówienia

Rozdz. V. Autoryzacja w procesie redagowania materiałów prasowych
1. Autoryzacja w prasie drukowanej
a) Stosunek do autoryzacji
b) Sposoby wykorzystania wypowiedzi
c) Kanony zachowań (dziennikarze, respondenci)
2. Autoryzacja w radiu i telewizji
a) Charakterystyka sytuacji komunikacyjnej
b) Kanony zachowań
3. Autoryzacja w Internecie
a) Powszechność publikowania
b) Prasa w Internecie

Zakończenie
Bibliografia
Opracowania