GUBIN I GUBEN MIASTA NA POGRANICZU SOCJOLOGICZNE STUDIUM SĄSIEDZTWA

ISBN: 978-83-232-2234-7

201 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2011

Miasta podzielone granicą państwową stanowią bardzo interesujący obiekt badań socjologicznych, który wpisuje się w obszar zainteresowań socjologii pogranicza, ale również socjologii miasta. Szczególne zasługi w prowadzeniu prac badawczych na pograniczu dwóch państw mają polscy socjologowie, którzy po drugiej wojnie światowej swoje zainteresowanie zwrócili ku Ziemiom Zachodnim. Jednym z fenomenów, którym się zajęli, były miasta na granicy, będące przed wojną jednym organizmem, a w wyniku nowego wytyczenia granic zostały podzielone na dwie części.W tytule dzieła pojawiają się dwa ważne pojęcia związane z badaniami w obrębie socjologii pogranicza, mianowicie "sąsiedztwo" i "pogranicze". Podstawową kategorią jest tutaj "sąsiedztwo", którego tworzenie się i rozwój analizuję na specyficznym obszarze i w specyficznej sytuacji społecznej, jaką jest pogranicze. Pogranicze w tym wypadku stanowi społeczne i przestrzenne tło, na tle którego kształtuje się sąsiedztwo polsko-niemieckie oraz sąsiedztwo wewnątrz miast położonych po obu stronach granicy. Sytuacja pogranicza, w sensie kulturowym i przestrzennym, kształtuje określony charakter sąsiedztwa, który różni się od sąsiedztwa w innej sytuacji prze-strzenno-kulturowej.W niniejszej pracy chciałbym przedstawić proces tworzenia się sąsiedztwa ponadgranicznego na przykładzie dwóch miast - Gubina i Guben -które przed rokiem 1945 stanowiły jedno miasto. Jest to proces długotrwały, naznaczony często sytuacjami konfliktowymi, ale wykazujący również tendencje integracyjne. Moim zamierzeniem była także analiza podstawowych pojęć teoretycznych (miasto podzielone, sąsiedztwo, granica, pogranicze, transgranicze), ukazanie historii Gubina i Guben od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy, przedstawienie podejmowanych do tej pory badań socjologicznych w obu miastach oraz przedstawienie wyników własnych badań nad sąsiedztwem gubińsko-gubeńskim.

SPIS TREŚCI

Wstęp

1.Miasta podzielone w Europie2.Gubin i Guben - historia miast pogranicza2.1.Prehistoria2.2.Powstanie i rozwój miasta2.3.Miasto podzielone2.3.1.Kwestie demograficzne2.4.Pierwszy okres zamkniętej granicy2.5.Otwarta granica2.6.Drugi okres zamkniętej granicy2.7.Nowe sąsiedztwo3.Gubin i Guben w badaniach socjologicznych4.Sąsiedztwo na pograniczu dwóch państw. Podstawowe pojęcia i koncepcjesocjologiczne4.1.Granica, pogranicze i transgranicze jako pojęcia socjologiczne4.1.1.Człowiek pogranicza4.2.Kategoria sąsiedztwa w badaniach transgranicznych5.Granica i sąsiedztwo ponadgraniczne we wspomnieniach mieszkańców Gubina i Guben5.1.Autobiografia jako materiał socjologiczny5.2.Konkursy na wspomnienia mieszkańców Ziem Zachodnich5.3.Analiza materiałów zebranych podczas konkursu na pamiętnik "Granicaw świadomości mieszkańców Gubina i Guben"5.3.1.Historia wysiedlania Niemców z prawobrzeżnego Guben i zasiedlania go przez Polaków5.3.2.Wzajemne kontakty mieszkańców podzielonego miasta5.3.3.Wspólne dziedzictwo oraz poczucie wzajemnej wspólnoty i sąsiedztwa5.3.4.Negatywne zjawiska na pograniczu5.4.Podsumowanie6.Sąsiedztwo polsko-niemieckie we wspomnieniach gubińskich pionierów6.1.Gubińscy pionierzy6.2.Wspomnienia gubińskich pionierów6.2.1.Okres przed osiedleniem6.2.2.Pierwsze lata w Gubinie6.2.3.Sąsiedztwo wewnątrzgubińskie6.2.4.Kontakty z Niemcami6.3.Podsumowanie. Tożsamość mieszkańców miasta7.Na pograniczu wiersza. Gubin i Guben w poezji7.1.Dzieła literackie jako materiał socjologiczny7.2.Obraz miasta i wzajemnych kontaktów jego mieszkańców w utworach poetyckich7.2.1.Guben w poezji przed drugą wojną światową7.2.2.Wojna, przesiedlanie, zasiedlenia7.2.3.Zakorzenienie7.2.4.Gubińsko-gubeńska wspólnota7.2.5.Teraźniejszość i przyszłość7.3.Podsumowanie8.Realizacja sąsiedztwa gubińsko-gubeńskiego na płaszczyznach makro, mezoi mikro8.1.Integracja na pograniczu8.2.Kontakty polityczno-instytucjonalne pomiędzy oboma miastami jako działania odgórne8.2.1.Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr8.2.2.Koncepcja Euromiasta Gubin-Guben8.2.3.Projekt "Miasto 2030"8.3.Współpraca między organizacjami i stowarzyszeniami8.3.1.Kontakty wspólnot kościelnych, szkół, klubów sportowych, kół wędkarskich, Domu Pomocy Społecznej8.3.2.Fundacja Fara Gubińska - Centrum Spotkań Polsko-Memieckich8.4.Kontakty nieformalne i oddolne8.5.PodsumowanieZakończenieBibliografiaGubin and Guben - borderland cities. A sociological study of neighbourhood(Summary)