DLACZEGO IDEOLOGIE SĄ OBECNE W ŻYCIU SPOŁECZNYM? ROZWAŻANIA O ILUZJACH I RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ CZĘŚĆ PIERWSZA

ISBN: 978-83-89762-99-3

220 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2018

Autor podjął opracowanie tematu, którego motywem są ideologie z ich wpływem na życie społeczne, mając przekonanie, że tenże temat porusza problemy mieszczące się w przysłowiowym worku bez dna. I dlatego bogactwo tematyczne wynikające z istnienia otoczki życia społecznego, której nadano nazwę ideologii, można było przedstawić wyłącznie w wybranych, być może ad hoc, jego fragmentach. Z pewnością nie zawsze bezdyskusyjnie. Autor jest jednak przekonany, że zaprezentowane wybrane wątki tematyczne dadzą pewien obraz dotyczący społecznych funkcji ideologii. Przyjęcie takiej koncepcji opracowania spowodowało, że te same historycznie dokumentowane fakty przywoływane są w poszczególnych jego fragmentach ponownie, ale w innych kontekstach problemowych. Takie podejście uzależnione od wyodrębnionej problematyki, ale przecież wzajemnie się przenikającej, było konieczne. Sądzimy, że poznawanie treści niniejszego opracowania niekoniecznie musi przebiegać w kolejności zaproponowanej w spisie tematycznym. I ponownie przywołujemy znany truizm, że współczesność, zwłaszcza w jej szczegółach obejmujących porządki społeczne, nie może być zrozumiana w ich źródłowych korzeniach bez wcześniejszego historycznie dokumentowanego opisu podłoża. Z naukowego punktu widzenia niniejsze opracowanie można nazwać socjologiczno-historycznym studium praktycznych funkcji ideologii.

SPIS TREŚCI

Uwagi o strukturze tematycznej opracowania Aneks zamiast wstępu Ogólna charakterystyka idei i ideologii

Idee i ideologie w rozpoznaniu przyczynowo-skutkowym Przyczyny przemian w ideologicznych orientacjach ludzi Ideologie w stanowieniu porządków społecznych i władzy Współczesne życie społecznego także jest zideołogizowane Ideologie przedmiotem badań naukowych Ideologie w procesie kształtowania swoich treściFilozof Platon z jego przekonaniem o pochodzeniu idei K. Mannheima poglądy na ideologie i ich użyteczność społeczną.Podporządkowywanie treści ideologii interesom władców Ideologiami powodowane przemiany świadomościowe Określenie cech ideologii panującej. Ideologiczne utopie Czynniki sprawcze ideologicznych orientacjiMit i magia w procesie osadzania się w życiu społecznym Przekształcanie się magii w religię. Istota religii Społeczne korzenie warstwy kapłańskiej i jej władzy Prorocy kreatorami ideologii religijnych i ich prawda objawionaIdeologie nie mogą obejść się bez proroków, także fałszywych Ideologie obudowane potęgą wiaryIdeowe podłoża każdej wiary, nie tylko religijnej Rodzaje wiary. Nadzieja i strach jej składnikami Efekty wiary głębokiej na przykładach Manipulowanie wiarą w bolszewizmie i faszyzmie Różnorodne źródła światopoglądów ludzi Konkret czy wiara? Początkowe refleksjeKim jest człowiek i jego miejsce w świecie materii i kosmosu? Pochwała rozumu, ale też odkrywanej duszy Dusza ludzka jest nieśmiertelna. Jednak czy na pewno? Czym jest prawda jako źródło informacji? Nowożytna myśl ideologiczna z jej metafizykąI. Kant w poszukiwaniu prawdy koniecznej, inaczej obiektywnejStosunek I. Kanta do religii i norm etycznych Neokantyści i ich zmodyfikowany pogląd na prawdę G.W.F. Hegel: czy poznanie meritum idei jest możliwe? Prekursorzy nowożytnej metafizyki materii W. Dilthey, czyli pomost pomiędzy idealizmem a materializmem Kreatorzy nowożytnego materializmu: L. Feuerbach, K. Marksi F. Engels Czy mogą zaistnieć ideologie pozbawione metafizyki? Wartościujące kryteria pojęć ideologicznychWartość metodą rozpoznawczą idei? Poszukiwanie kryteriów obiektywizujących normy etyczne Spór o relatywizm wartości wyprowadzanych z idei Inne niż od absolutu pochodzenie norm etycznych Sokrates z jego nauką o moralności Odnowiciele materialistycznego źródła moralności Własność prywatna powodem zachowań egoistycznych? A. Schopenhauer w poszukiwaniu źródeł filantropii Meandry idei sprawiedliwości Ideologie w uwarunkowaniach życia społecznegoIdeologiczne podłoże każdej władzy. Despotyzm Kultura i cywilizacja w ideologicznych odniesieniach Wpływ ideologii na gospodarkę i struktury społeczne Praca nie może pozostawać poza ideologiami Wartość pracy na tle ideologicznych kontrowersji W jakiej zależności byt określa świadomość? Relacja polemicznaPrzetrwanie, ale wraz z rezygnacją z pierwotnych idei Ideologiczne przesłanie, jednak nierealizowane Ideologie w funkcji stanowienia władzyPrzewaga monoteizmu nad politeizmem Chrześcijaństwo w europejskiej ekspansji władczej Walka kościoła o utrzymanie despotycznej władzy Sakralizacja władzy świeckiej, także w średniowieczu Odradzanie się mitu o doskonałości porządku feudalnego Religijne adaptacje wolnego rynku oraz jego świecki kamuflażIdeologiczne utopie intelektualnym protestemMorusowska utopia podręcznikowym przykładem Kolejni poszukiwacze modelu optymalnego społeczeństwa Wybieralność władców synonimem doskonałego porządku? Dwie utopie już nowożytne, jednak sięgające do przeszłości Ideologie na tle teorii instynktów i potrzebIdeologie w kontekście zróżnicowanych psychik ludzi Instynktowo-popędowe zaplecze osobowości Potrzeby, nieco odmienne impulsy motywujące Popędowo-instynktowe podłoże dążeń władczych Instynkty i potrzeby w świetle wzajemnych zależności Czy nienawiść i konflikt dominują nad prospołecznością? Dzieła wykorzystane w treści opracowania Indeks nazwisk