DEKONCENTRACJA TERYTORIALNA ADMINISTRACJI JAKO ZASADA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO WE FRANCJI

ISBN: 83-88166-77-8

236 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2004

WSTĘP

Badanie prawa oraz instytucji ustrojowych innych państw (nawet tylko państw europejskich) bywa ryzykowne - a zarazem jest konieczne. Trudności i zagrożenia ukazywane w literaturze komparatystycznej (dotyczącej zresztą głównie badania prawa) wynikają przede wszystkim ze skomplikowania uwarunkowań kulturowych i historycznych będących podstawą zrozumienia treści, funkcji i wartości obcych zjawisk prawnych i ustrojowych. Łatwo tu o zbyt pośpieszne zapożyczenia, uproszczone tezy prowadzące do mniejszych lub większych nieporozumień. Ta przyczyna uzasadnionej rezerwy wobec takich badań bywa niekiedy wzmacniania innym poglądem - iż własne prawo i urządzenia ustrojowe będące dziedzictwem pokoleń i wyrazem odrębności kulturowej są nośnikiem podstawowych dla społeczeństwa wartości i jednym z warunków jego obecnej i przyszłej integralności. Te zaś nie wymagają konfrontacji z obcymi doświadczeniami, które, jeśli nawet są doskonałe, mogą tylko zmącić obraz tego, co jest dobrze znane, sprawdzone i przewidywalne.Jednocześnie jednak właśnie racje historyczne mogą uświadamiać nie tylko konieczność otwarcia perspektywy poznawczej na ustroje innych państw ale także to, że w różnych okresach i okolicznościach i w różnym zakresie ustroje te wywierały wyraźny wpływ na instytucje rodzime, że są one w jakiejś części produktem ewolucji ustrojowej państw uwikłanych w przeszłości rozlicznymi więzami zależności lub współdziałania. Mówiąc inaczej - są produktem historycznych doświadczeń, które stworzyły to, co komparatyści nazywają rodziną lub systemem prawa. W sposób szczególny spostrzeżenie to odnosi się do Polski. "Polska jest miejscem przeciągów historycznych, to historia zrobiła z nas komparatystów" mówił przed wielu laty komparatysta par excellence Profesor Franciszek Longchamps. Już wtedy, w niezbyt sprzyjających warunkach podziałów politycznych,szeroko uświadamiano sobie potrzebę badań zagranicznego prawa i ustrojów- powstawały prace, stosunkowo liczne, które do dziś służą odzyskiwaniu Europy - nie tylko w badaniach lecz także w potocznym myśleniu.Obecnie potrzeba badań tego rodzaju jest zwielokrotniona. Wynika nie tylko z przyczyny wspomnianej wyżej: wspólnych korzeni, historycznych wpływów i przejmowania wzorów rozwiązań instytucjonalnych. Również w znacznej mierze jest konsekwencją reform ustrojowych podejmowanych w Polsce, a także w innych krajach. Doświadczenia zagraniczne mogą być jednym z impulsów opracowania koncepcji reformy- niemal zawsze są punktem odniesienia dla oceny jej założeń, kompletności, przewidywanych efektów. W tej dziedzinie trudno byłoby bowiem wskazać inne, równie sprawdzone mierniki. Trzecią wreszcie przyczyną jest coraz szersze, zinstytucjonalizowane współdziałanie państw europejskich: jego oczywistym warunkiem jest dobra znajomość prawa i ustroju państw partnerskich.Jednym z elementów tej ogólnie zakreślonej płaszczyzny jest badanie ustrojów administracji publicznej państw europejskich. Ustrój administracji francuskiej zajmuje wśród nich miejsce szczególne. Złożone przyczyny historyczne sprawiły, że w opracowaniach porównawczych (określanych od niedawna jako administracja porównawcza) pisze się o francuskim modelu administracji publicznej i jego wyraźnym wpływie na ustrój administracji tych kontynentalnych państw europejskich, które znalazły się w sferze dominacji politycznej I Cesarstwa2. Co ciekawe, zarazem (głównie w literaturze francuskiej) podkreśla się trwałą odrębność rozwiązań francuskich, ów "francuski wyjątek" (l‘-exception francaise) wśród krajów Unii Europejskiej, w czym można dostrzec przywiązanie do podstawowych wartości i własnej tradycji ustrojowej (a może też przekonanie o ich wyższości).W ogólnym ujęciu do kluczowych elementów współczesnego modelu francuskiego można zaliczyć:strukturę administracji terytorialnej - z trzema poziomami terytorialnymi administracji zdecentralizowanej jednolicie wprowadzonymi na obszarze całego kraju oraz z usytuowaną na dwóch poziomach scentralizowaną i zdekoncentrowaną administracją państwa {Vadministrationd‘-Etat),koncepcję i strukturę prawa administracyjnego, jako prawa powszechnego administracji (regime administratif),strukturę służby cywilnej, ujętej w korpusy .Mimo wielu surowych, krytycznych ocen administracji francuskiej, m.in. deformacji w jej praktycznym działaniu i niepowodzenia niektórych reform, dla obserwatora z zewnątrz pozostaje ona swoistym laboratorium tworzenia i wdrażania koncepcji strukturalnych czytelnych i konsekwentnych, właśnie modelowych. Wraz z narosłą wokół nich pragmatyczną, obszerną refleksją doktryny, wyprzedzają one niekiedy doświadczenia innych krajów, stanowiąc impuls do szukania nowych lub rewizji istniejących rozwiązań. Do takich koncepcji można zaliczyć terytorialną dekoncentrację francuskiej administracji państwowej, która jest przedmiotem tej pracy.

SPIS TREŚCI