BADACZ W TERENIE PISARZ PRZY BIURKU

ISBN: 978-83-65766-62-5

214 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2021

Rodzaj badań, który próbuję lansować w tej książce, oparty jest na założeniu, że metody i techniki badań powinny być dostosowane do problemu badawczego - ale i do osobowości badacza. Na szczęście nauki społeczne dysponują w tej chwili całym szeregiem porównywalnych podejść metodologicznych i dużą liczbą technik, spośród których można wybierać. Moja rada dla początkującego badacza jest zatem następująca: zorientuj się w tym, co jest dostępne, a potem wybierz coś lub skonstruuj kombinację metod z tego, co najlepiej pasuje Tobie i odpowiada sformułowanemu przez Ciebie problemowi.
Kwestia, która będzie powracała we wszystkich rozdziałach, to etyczny aspekt badań. Większość krajowych rad naukowych sformułowała obecnie jakiś wariant kodeksu etycznego - ich duch jest wspólny, ale litera może się różnić w zależności od kraju i dyscypliny naukowej. Nie istnieje jednak - i nie może zaistnieć - kodeks etyczny obejmujący wszystkie sytuacje, w których znajdzie się badacz - czy to w terenie, czy przed ekranem komputera. Prowadzić badania to znaczy nieustannie podejmować decyzje o charakterze moralnym, często samotnie i pod presją czasu. Jeśli można mówić o jakiejś ogólnej zasadzie, to chyba tej pożyczonej od Hipokratesa: Primum non nocerel ("Przede wszystkim nie szkodzić!") Podczas gdy w medycynie odnosi się to przede wszystkim do szkód fizycznych, w naukach społecznych chodzi głównie o szkody psychologiczne, choćby zupełnie niezamierzone. Trzeba się więc mieć na baczności.
Każdy rozdział kończy się listą sugerowanych dalszych lektur. Zawiera ona prace na temat poruszony w rozdziale, w tym autorów, z których podejściem zupełnie się nie zgadzam. Zapoznanie się ze sprzecznymi opiniami wyjdzie czytelnikowi na dobre!

SPIS TREŚCI

Prolog: Przewodnik dla zagubionych w metodzie

1. Co, dlaczego i jak?
Jakie zjawisko chcesz zbadać?
Dlaczego właśnie to zjawisko?
Jak badać to, co chcesz zbadać?
Dlaczego badania w terenie?
Badania terenowe w społeczeństwach przednowoczesnych

2. Przegląd literatury
Przeszukiwanie
Czytanie blisko tekstu (ang. close Reading)
Wykładanie
Wyjaśnianie (przez kontekstualizację)
Wykrywanie
Struktura przeglądu literatury
Bibliografia

3. Projektowanie badań
Przypadki, okna możliwości, tereny
Teoria ugruntowana

4. Wywiady
Czym jest wywiad?
Wywiad jako odtwarzanie opowieści
Wywiad jako okazja do obserwacji
Na jakie pytania można uzyskać odpowiedzi dzięki wywiadom?
Transkrypcja i związane z nią problemy

5. Ruchoma Obserwacja: chodzić za kimś jak cień
Rodzaje obserwacji
Krótka historia shadowingu
Zastosowania shadowingu
Cień dyrektora
Na zakupach
Ciemne strony chodzenia za kimś jak cień

6. Jak śledzić przedmioty i niby-przedmioty?
Rzeczy odkryte na nowo: teoria aktora-sieci
Jak gleba z lasu w Amazonii wędruje w świat?
Śledząc powietrze i wodę w Sztokholmie
Jak śledzić oprogramowanie?
Dlaczego warto śledzić przedmioty?

7. Narzędzia pracy w terenie
Analiza dzienników w erze komputerów
Oko kamery

8. Jak przeżyć w terenie? Problemy praktyczne i personalne
Pozwolenie na wejście w teren
Dziwne historie z mojego życia pełnego przygód
"Pozycjonowanie" w terenie
Badacz w terenie a intersekcjonalność

9. Wycieczki w cyberprzestrzeń
Praca w terenie za pomocą cyberprzestrzeni
Praca w cyberprzestrzeni

10. Analiza zebranego materiału
Teoria ugruntowana raz jeszcze
Analiza zawartości
Analiza dyskursu
Analiza konwersji
Analizy wizualne

11. Analizy tekstów
Analiza retoryki
Strukturalizm i jego początki
Strukturalizm w psychologii
Inspiracja z semiotyki: teoria aktora-sieci
Poststrukturalizm

12. Jak zostać pisarzem (lub pisarką)
Jak spisywać badania w terenie?
Struktura pracy naukowej
Opis, czyli jak przedstawiać świat
Splatanie wątku, czyli teoretyzowanie
Opowieść pierwsza: studium przypadku
Opowieść druga: prakseografia
Opowieść trzecia: etnografia

13. Dobre pisarstwo = piękno i wiarygodność
Jak mącić gatunki?
Tradycyjne kryteria dobrego pisarstwa
Argumenty, które przekonały
Style
Nauki społeczne jako gatunek zmącony

14. Kiedy się zatrzymać i co robić dalej?
Jeże i lisy
Kiedy się zatrzymać?
Co robić dalej?

Bibliografia