ARCHEOLOGIA MEDIÓW. O GŁĘBOKIM CZASIE TECHNICZNIE ZAPOŚREDNICZONEGO SŁUCHANIA I WIDZENIA

ISBN: 978-83-7459-108-9

428 stron
format: A5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2010

Siegfried Zielinski należy do klasyków współczesnego medioznawstwa. Jego wcześniejsza monografia Audiovisonen. Kino und Fernsehen als Zwiscłienspiele in der Geschichte (1989), przetłumaczona na wiele języków, należy nieodmiennie do światowego kanonu mediologii - jest pozycją prototypową, paradygmatyczną, która w sposób najpełniejszy w światowym piśmiennictwie medialnym zainicjowała dyskurs zwany właśnie archeologicznym, określając jego współrzędne.
Zielinski swą - jak sam mówi - anarcheologię mediów rozumie jako alternatywną wobec "oficjalnej" historii mediów, pisanej pod dyktando kolejnych, zrealizowanych wynalazków, których nie byłoby może, gdyby nie przedsięwzięcia marginalne, traktowane przez otoczenie wynalazców jako dziwactwa, odstępstwa od normy. One właśnie zostały tu omówione, bogato zilustrowane i włączone w szeroki kontekst kulturowy. Z perspektywy dzisiejszego dynamicznego rozwoju mediów owe marginalizowane przedsięwzięcia okazały się bowiem "prehistorią" naszych czasów. Przygotowały one grunt pod eksplozję dwudziestowiecznych przekaźników masowych, stanowiąc jej podstawy technologiczne, zwłaszcza zaś mentalne, bo włączyły do dyskursu refleksję nad rolą maszyn widzenia i słyszenia jako aparatów z pogranicza magii i nauki. Wyraźnym spełnieniem tych ongi dziwacznych idei jest dziś praktyka wirtualnej przestrzeni.
Autor jak archeolog odkrywa kolejne warstwy przeszłości. Dzieje kultury materialnej splatają się w narracji Zielinskiego z dziejami kultury symbolicznej. Archeologia mediów uzupełnia panoramę mediów o utracone, zaniechane bądź zrepresjonowane formy świadomości medialnej z "głębokiej przeszłości", jak magiczne maszyny obrazowe, latarnia magiczna, aparaty do przybliżania tego, co odległe, caniera obscura... Ich repertuar jest niezwykle bogaty, a nowe media jawią się tu jako już nie tak bardzo nowe, bo mają swoje źródła w sile imaginacji głębokiej przeszłości.

SPIS TREŚCI

Od Redaktora serii
Przedmowa do wydania polskiego
Podziękowania
Archeologia mediów
1. Wprowadzenie: O idei głębokiego czasu technicznie zapośredniczonego słuchania i widzenia
2. Szczęśliwy traf zamiast daremnego poszukiwania.
Metodyczne zapożyczanie i poszukiwanie odniesień dla an-archeologii mediów
O luminescencji 19; Physica sacrorum 21; Astronomia na odwrót 26; ŚŚrodki i morza>> 34; Rzeczywistość jako cień możliwości 37; Trwanie i moment 39; Pochwala osobliwości 44
3. Przyciąganie i odpychanie: Empedokles
4. Magia i eksperyment: Giovan Battista delia Porta
Niezmordowana praca nad wieloma sprawami 77; Inkwizycja 93; Pisma tajemne 99; Szkła i refrakcje 113
5. Światło i cień - konsonans i dysonans: Athanasius Kircher
Strój 137; Rzymskie kolegium jako centralna dyspozytornia 152; Kombinatoryka i analogizowanie 158; Uniwersum muzyczne 162; Magiczne maszyny do wytwarzania obrazów 172; Skrzyneczki kombinatoryczne do użytku osobistego 188
6.Elektryzowanie, dalekopisanie, widzenie z bliska: Johann W. Ritter, Josef Chudy, Jan Evangelista Purkyne Virtus electrica 209; ŚRitter to rycerz, my jesteśmy tylko giermkami" 222; Audiowizualny telegraf z Węgier 238; Belladonna i digitalis 250
7. Camera obscura jako jaskinia zbójców: Cesare Lombroso
Antropologia kryminalna 278; Śfossa occipitalis media>> 286; Hiper 293
8. O ekonomii czasu: Aleksiej Kapitonowicz Gastiew
9. Tezy końcowe z zarysem kartografii dla an-archeologii mediów
Literatura uzupełniająca
Spis ilustracji
Słowniczek terminologiczny
Indeks nazw geograficznych
Indeks osób i postaci
Indeks pojęć i terminów
Nota biograficzna
Publikacje Siegfrieda Zielinskiego