ANTROPOGENICZNE ZMIANY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ZIEMI

ISBN: 978-83-01-21168-4

743 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2020

Antropogeniczne zmiany środowiska przyrodniczego Ziemi to syntetyczne ujęcie całokształtu problemów związanych z wpływem działalności człowieka na środowisko przyrodnicze Ziemi w aspektach: przestrzennym i czasowym (lokalnym, regionalnym i globalnym oraz trwałym i przejściowym). Autor wskazuje związki i zależności, jakie występują między działalnością człowieka, a stanem środowiska przyrodniczego oraz przemianami zachodzącymi w środowisku przyrodniczym i ich tendencji uwarunkowanych antropopresją, ilustrowanych licznymi przykładami
Zasadnicza część opracowania to analiza przyczyn i skutków działalności człowieka w poszczególnych komponentach środowiska przyrodniczego Ziemi (litosferze, pedosferze, atmosferze, hydrosferze, biosferze i antroposferze), na tle funkcji, jakie pełnią one w kompleksie środowiska oraz roli i znaczeniu w życiu człowieka. Podsumowaniem rozdziałów traktujących o geosferach w warunkach antropopresji są modele przedstawiające specyfikę obiegu zanieczyszczeń, przyczyny i skutki antropopresji oraz konsekwencje tych zmian dla środowiska i człowieka.
Ze względu na interdyscyplinarność tematyki publikacja jest przeznaczona dla szerokiego kręgu odbiorców: studenci i wykładowcy kierunków przyrodniczych wyższych uczelni takich, jak: geografia, geologia, ochrona środowiska na uniwersytetach, kierunki pokrewne na uniwersytetach rolniczych i uczelniach technicznych, w których prowadzi się zajęcia traktujące o ochronie i przemianach środowiska przyrodniczego wskutek antropopresji, nauczyciele geografii i uczniowie klas maturalnych w szkołach średnich, pracownicy instytucji zajmujących się badaniem i monitorowaniem stanu środowiska.

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

1. Zagadnienia ogólne
Środowisko przyrodnicze Ziemi
Powstanie i ewolucja
Struktura i funkcjonowanie
Zasoby środowiska przyrodniczego Ziemi. Podział i ogólna charakterystyka
Antropopresja. Znaczenie terminu i charakterystyczne cechy tego zjawiska
Podstawowe pojęcia związane z antropopresja
Rys historyczny antropopresji
Krajobraz w warunkach antropopresji
Współczesny stan i charakter antropogenicznych zmian
w środowisku przyrodniczym Ziemi. Ogólny zarys problemu

2. Litosfera w warunkach antropopresji
Charakterystyka ogólna litosfery
Antropogeniczne zmiany w litosferze
Antropopresja w litosferze na ziemiach polskich
Górnicze zmiany w litosferze - podsumowanie
Antropogeniczne przeobrażenia powierzchni Ziemi
Historia antropogenicznego przekształcenia powierzchni Ziemi
Rola rzeźby terenu w migracji zanieczyszczeń
Podsumowanie. Model antropogenicznych zmian w litosferze

3. Pedosfera w warunkach antropopresji
Pedosfera
Gleba i jej znaczenie w środowisku i życiu człowieka
Antropogeniczne przeobrażenia gleb
Przeobrażenia gleb typu geomechanicznego
Przeobrażenia gleb typu hydrologicznego
Degradacja fizyczna gleb
Wodna erozja gleb
Erozja eoliczna (wietrzna) gleb
Degradacja biologiczna gleb. Zmęczenie gleby
Degradacja chemiczna gleb
Zakwaszenie (acydyfikacja) gleb
Alkalizacja gleb
Zasolenie (salinizacja) gleb
Zanieczyszczenie gleb
Rola gleb w obiegu zanieczyszczeń
Gleby antropogeniczne
Podsumowanie. Model antropogenicznych przemian pedosfery

4. Atmosfera w warunkach antropopresji
Sktad, budowa, funkcjonowanie i charakterystyczne cechy atmosfery ziemskiej,
ze szczególnym uwzględnieniem troposfery
Troposfera
Wpływ człowieka na atmosferą i klimat w aspektach lokalnym,
regionalnym i globalnym
Wpływ człowieka na atmosferę w ujęciu historycznym
Zanieczyszczenie powietrza
Uwarunkowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu
Sfery działalności człowieka jako źródło zanieczyszczenia atmosfery
Niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery
Podsumowanie. Atmosfera w warunkach antropopresji

5. Hydrosfera w warunkach antropopresji
Ogólna charakterystyka hydrosfery
Rola hydrosfery w obiegu zanieczyszczeń
Rola i znaczenie wody w środowisku i życiu człowieka
Zróżnicowanie, zasoby i wykorzystywanie wód na Ziemi
Antropogeniczne zmiany stosunków wodnych na Ziemi
Zanieczyszczenie wód - problem regionalny, czy już globalny?
Antropogeniczne zmiany zasobów wodnych Ziemi
Antropogeniczne przeobrażenia rzek
Antropogeniczne przeobrażenia jezior
Antropogeniczne przeobrażenia obszarów wodno-błotnych
Zbiorniki wodne
Antropogeniczne przeobrażenia wód morskich i oceanicznych
Antropogeniczne przeobrażenia wód podziemnych
Ochrona wód - zagadnienia wybrane
Podsumowanie. Model antropogenicznych przeobrażeń hydrosfery

6. Biosfera w warunkach antropopresji
Charakterystyczne cechy, struktura i funkcjonowanie biosfery
Antropogeniczne przeobrażenia biosfery w ujęciu historycznym
Antropogeniczne zagrożenia i przeobrażenia świata roślinnego na Ziemi
Antropogeniczne zagrożenia i przeobrażenia zbiorowisk leśnych na Ziemi
Działalność antropogeniczna w pozostałych zbiorowiskach roślinnych na Ziemi
Wpływ człowieka na wymieranie i zmiany gatunków roślin na Ziemi
Antropogeniczne zagrożenia i przeobrażenia świata zwierzęcego na Ziemi
Główne zagrożenia dla świata zwierzęcego na Ziemi
Działania ochronne na rzecz ratowania zagrożonych gatunków zwierząt
Antropogeniczne przeobrażenia biosfery w morzach i oceanach - wybrane zagadnienia
Przeobrażanie biosfery przez człowieka - zagadnienia ogólne
Rola biosfery w obiegu zanieczyszczeń
Podsumowanie. Model antropogenicznych przekształceń biosfery

7. Antroposfera i antropopresja we współczesnym świecie
Antroposfera jako nowa przestrzeń środowiska przyrodniczego Ziemi
Charakterystyczne cechy, struktura i funkcjonowanie antroposfery
Współczesne środowisko dużego miasta jako przykład znacznie przeobrażonego
wskutek antropopresji fragmentu przestrzeni antroposfery
Antropopresja jako zjawisko pozytywne w środowisku przyrodniczym Ziemi
Antropopresja jako globalny problem współczesności
Czy potrafimy radzić sobie z antropopresja negatywną?
Edukacja ekologiczna a ochrona środowiska
Podsumowanie. Model środowiska przyrodniczego Ziemi w warunkach antropopresji

Literatura

Indeks terminów

Indeks nazw geograficznych