ANALIZA TYPOLOGICZNA SPRAWCÓW ZABÓJSTW I ICH OFIAR

ISBN: 978-83-8270-052-7

354 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2022

Autorka podjęła próbę analizy przyczyn zbrodni przeciwko życiu ludzkiemu oraz działań przyczyniających się do ograniczenia tego zjawiska. Przedstawionym w niniejszym opracowaniu analizom przyświecał cel umożliwienia dokonywania dalszych analiz porównawczych tego zjawiska na terenie Polski.

Przedstawiono sylwetkę psychospołeczną zabójcy działającego pojedynczo, jak i z udziałem innych osób. Ponadto, podjęto próbę analizy więzi zachodzących między poszczególnymi sprawcami dokonującymi zabójstw wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami. Następnie dokonano charakterystyki zabójców, uwzględniając społeczne i sytuacyjne uwarunkowania ich działania. Starano się również wyjaśnić przyczyny powstawania najcięższych zbrodni skierowanych przeciwko człowiekowi zarówno z perspektywy sprawcy, jak i ofiary z uwzględnieniem ich funkcjonowania środowiskowego i psychospołecznego. Obok opisu warunków socjalizacji w rodzinach pochodzenia sprawców, dokonano identyfikacji ich stanu cywilnego oraz struktury rodziny prokreacyjnej pod kątem zmiennych zwiększających prawdopodobieństwo dokonania zbrodni przeciwko życiu człowieka.

Tradycyjną analizę otoczenia rodzinnego rozszerzono o szczegółową ocenę oddziaływania wzorców wyniesionych z ognisk domowych na dorosłe życie sprawców oraz założonych przez nich rodzin. Dokonano również charakterystyki ich sytuacji socjalno-bytowej. W trakcie poszukiwania odpowiedzi na pytanie, dlaczego ludzie dopuszczają się zabójstw, nie bez znaczenia okazały się kwestie odnoszące się do zaburzeń osobowości, niedostosowania społecznego oraz relacji panujących w rodzinach pochodzenia i prokreacyjnych sprawców zabójstw.

Niezwykle ważnym zadaniem okazało się omówienie tła motywacyjnego zabójstw z uwzględnieniem relacji panujących między sprawcą a ofiarą oraz bezpośredniej sytuacji, w jakiej znalazł się zabójca. W tym aspekcie zwrócono szczególną uwagę na cechy osobowości i poziom inteligencji zabójcy, przebieg jego socjalizacji oraz rodzaj bodźców uruchamiających zachowanie agresywne. Dokonano również próby oceny zachowań sprawców zarówno w trakcie, jak i po dokonaniu zabójstwa oraz ich wpływu na wysokość wymierzanych im kar pozbawienia wolności.

Wnikliwa analiza czynników warunkujących dokonanie tak agresywnego czynu, jakim jest zabójstwo, powinna posłużyć wskazaniu kierunku skutecznych rozwiązań prewencyjnych. Książka jest skierowana do wszystkich tych, którzy dążą do prawdy i dla których prawo do życia i jego ochrona nie są obojętne.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział 1. Przestępstwo zabójstwa i jego sprawcy
1. Przestępstwo zabójstwa w świetle prawa karnego w Polsce
2. Statystyczny obraz przestępstwa zabójstwa
3. Dysproporcja płci wśród sprawców zabójstw
4. Ogólna charakterystyka sprawców zabójstw

Rozdział 2. Środowisko rodzinne sprawców zabójstw
1. Wpływ rodziny pochodzenia na osobowość sprawców zabójstw
2. Atmosfera domu rodzinnego zabójców
3. Stan cywilny i sytuacja rodziny prokreacyjnej sprawców zabójstw
4. Warunki mieszkaniowe sprawców zabójstw i ich rodzin

Rozdział 3. Sytuacja społeczno-zawodowa sprawców zabójstw
1. Poziom wykształcenia sprawców zabójstw
2. Pozycja zawodowa zabójców
3. Bezrobocie wśród sprawców zabójstw
4. Aktywność zawodowa zabójców

Rozdział 4. Sylwetka psychologiczna sprawców zabójstw
1. Zaburzenia osobowości w rozwoju ontogenetycznym zabójców
2. Poziom inteligencji zabójców
3. Agresja w etiologii przestępstwa zabójstwa
4. Objawy niedostosowania społecznego zabójców

Rozdział 5. Charakterystyka procesu motywacyjnego zabójców
1. Pojęcie "motywu czynu" jako zasada kwalifikacji zabójstw
2. Klasyfikacja motywów zabójstw
3. Motywy zabójstw a charakterystyka sprawców pojedynczych
4. Charakterystyka współsprawców zabójstw

Rozdział 6. Wiktymologiczne aspekty zabójstw
1. Charakterystyka ofiar zabójstw
2. Rodzaje więzi łączących sprawców z ofiarami
3. Rola ofiary w genezie zabójstwa
4. Ofiary a motywy zabójstw

Rozdział 7. Substancje psychoaktywne a przestępstwo zabójstwa
1. Rola substancji psychoaktywnych w genezie zabójstw
2. Wpływ alkoholu i środków odurzających na zachowanie zabójców
3. Alkohol w rodzinach pochodzenia sprawców zabójstw
4. Alkohol jako czynnik wiktymogenny w przestępstwie zabójstwa

Rozdział 8. Sytuacyjne korelaty zabójstw
1. Czas dokonania zabójstwa
2. Geografia zabójstw
3. Miejsce ataku i dokonania zabójstwa
4. Miejsce znalezienia i oględzin zwłok

Rozdział 9. Modus operandi sprawców zabójstw
1. Taktyka zbliżenia się zabójcy do ofiary w czasie zdarzenia
2. Sposoby pozbawiania życia ofiar i rodzaje użytych narzędzi
3. Obrażenia zwłok i przyczyny śmierci ofiar
4. Zachowania sprawców po dokonaniu zabójstwa

Rozdział 10. Prawnokarna reakcja wobec sprawców zabójstw
1. Zasady wymiaru kary
2. Przyznanie się sprawcy do czynu
3. Poczucie żalu i skruchy po dokonanym zabójstwie
4. Kary wymierzane sprawcom zabójstw

Podsumowanie

Bibliografia

Spis tabel

Spis rysunków

Summary