ALIMENTY wyd.5

Przedmowa
Wykaz skrótów
Część I. Obowiązek alimentacyjny
w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym
A. Komentarz tezowy
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Tytuł I. Małżeństwo
Dział II. Prawa i obowiązki małżonków
Art. 27-28
Dział IV. Ustanie małżeństwa
Art. 58-614
Tytuł II. Pokrewieństwo i powinowactwo
Dział II. Przysposobienie
Art. 125
Dział III. Obowiązek alimentacyjny
Art. 128-1441
B. Część opisowa
Rozdział 1. Ogólna charakterystykaobowiązku alimentacyjnego 39
1. Krąg uprawnionych i zobowiązanych
2. Cechy obowiązku
3. Treść obowiązku
4. Zabezpieczenie wykonania alimentów
4.1. Tryb zabezpieczenia
4.2. Sposoby zabezpieczenia
4.3. Poręczenie alimentów
5. Fikcyjność procesu
6. Dochodzenie alimentów
6.1. Tryb
6.2. Właściwość sądu
6.3. Legitymacja czynna
6.4. Koszty sądowe
6.5. Zwrot pozwu
6.6. Zabezpieczenie roszczenia
6.7. Dowody z urzędu
6.8. Ugoda
6.9. Granice rozpoznania
6.10. Sentencja orzeczenia
6.11. Zmiana uprawnionego do odbioru alimentów
6.12. Skarga kasacyjna
7. Fundusz alimentacyjny
Rozdział 2. Kolejność obowiązków alimentacyjnych
1. Uwagi ogólne
2. Zbieg zobowiązanych
2.1. Zbieg rodzica z krewnymi
2.2. Zbieg małżonka z krewnymi
2.3. Kolejność obowiązku względem pasierba
2.4. Kolejność obowiązku w razie przysposobienia
3. Zakres obowiązku krewnych w tym samym stopniu
4. Powstanie obowiązku zobowiązanego w dalszej kolejności
4.1. Uwagi ogólne
4.2. Brak zobowiązanego w bliższej kolejności
4.3. Niemożność spełnienia obowiązku przez zobowiązanego
w bliższej kolejności
4.4. Utrudnienia w uzyskaniu alimentów
4.5. Ciężar i przedmiot dowodu
Rozdział 3. Podstawy roszczeń alimentacyjnych (art. 133 KRO)
1. Uwagi ogólne
2. Niedostatek
3. Alimentowanie pełnoletniego dziecka
4. Samodzielność dziecka
4.1. Zasiłek dla bezrobotnych
4.2. Studia
4.3. Zawarcie małżeństwa przez dziecko
5. Obowiązek alimentacyjny pomiędzy rodzeństwem
5.1. Uwagi ogólne
5.2. Nadmierny uszczerbek
5.3. Najbliższa rodzina
6. Roszczenia matki dziecka pozamałżeńskiego przeciwko
ojcu
6.1. Roszczenia na podstawie art. 141 KRO
6.2. Roszczenia z art. 142 KRO
6.3. Łączne dochodzenie pochodzenia dziecka z roszczeniami
majątkowymi
7. Alimenty w stosunku powinowactwa
7.1. Uwagi ogólne
7.2. Zbieg obowiązku ojczyma lub macochy z krewnymi
dziecka
7.3. Zbieg obowiązku pasierba z dziećmi
Rozdział 4. Obowiązek alimentacyjny małżonków
1. Obowiązek w trakcie małżeństwa
1.1. Przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27
KRO)
1.1.1. Uwagi ogólne
1.1.2. Wspólne pożycie
1.1.3. Alimenty a wina rozkładu pożycia
1.1.4. Potrzeby rodziny
1.1.5. Zakres obowiązku
1.1.6. Urlop wychowawczy bez porozumienia z małżonkiem
1.1.7. Tryb dochodzenia spełnienia obowiązku
1.2. Nakaz wypłaty wynagrodzenia i innych należności do rąk
małżonka
1.2.1. Uwagi ogólne
1.2.2. Pojęcie "inne należności"
1.2.3. Tryb dochodzenia nakazu
1.2.4. Zabezpieczenie wniosku
1.2.5. Uchylenie, zmiana orzeczenia
1.2.6. Upadek nakazu
1.2.7. Nakaz a egzekucja
2. Obowiązek po ustaniu małżeństwa
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Konstytucyjny wymiar obowiązku
2.3. Kontynuacja obowiązku
2.4. Zwykły obowiązek alimentacyjny
2.4.1. Odmowa pomocy społecznej
2.5. Rozszerzony obowiązek
2.5.1. Uwagi ogólne
2.5.2. Pogorszenie sytuacji
2.5.3. Swoboda sędziowska
2.5.4. Niezawinione przyczynienie się do rozkładu pożycia
2.5.5. Zgodność z Konstytucją RP
2.6. Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego
2.7. Przedłużenie obowiązku
2.7.1. Uwagi ogólne
2.7.2. Wyjątkowe okoliczności
2.7.3. Okres przedłużenia
2.8. Odesłanie do obowiązku alimentacyjnego między krewnymi
3. Obowiązek wzajemnej pomocy separowanych małżonków
Rozdział 5. Dochodzenie alimentów w procesie o rozwód i o separację
1. Alimenty na rzecz małżonka
1.1. Uwagi ogólne
1.2. Termin płatności
1.3. Kumulacja żądań
1.4. Powaga rzeczy osądzonej
2. Alimenty na rzecz dziecka
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Koszty utrzymania i wychowania
2.3. Określenie "wysokości" alimentów w naturze
2.4. Rygor natychmiastowej wykonalności i zabezpieczenie
roszczenia
2.5. Ustalenie alimentów przed sprawą o rozwód
2.6. Dobrowolne łożenie alimentów
2.7. Skutek braku rozstrzygnięcia o alimentach
Rozdział 6. Zakres świadczeń alimentacyjnych
1. Uwagi ogólne
2. Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego
2.1. Potrzeby mieszkaniowe
2.2. Potrzeby przyszłe
2.3. Zwolnienie od kosztów sądowych
3. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego
3.1. Zadłużenie zobowiązanego
3.2. Zbycie substancji majątku
3.3. Pozbawienie wolności zobowiązanego a zakres jego
obowiązku
4. Świadczenia z pomocy społecznej a alimenty
5. Szczególna ochrona uprawnionego na podstawie art. 136
KRO
5.1. Uwagi ogólne
5.2. Zrzeczenie się prawa lub zarobkowania
5.3. Ważny powód
5.4. Ograniczenie czasowe
Rozdział 7. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego
1. Uwagi ogólne
2. Świadczenia w naturze
3. Sposób płatności alimentów
4. Rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia
Rozdział 8. Uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego
1. Podstawy uchylenia się
2. Uchylenie się na podstawie zasad współżycia społecznego
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Narkomania i alkoholizm
2.3. Szykana
2.4. Wina rozkładu pożycia
2.5. Wygórowane roszczenie
Rozdział 9. Przedawnienie roszczeń o świadczenia alimentacyjne
1. Pro praeterito nemo alitur
2. Okres przedawnienia
3. Zawieszenie biegu przedawnienia
4. Przedawnienie w postępowaniu egzekucyjnym
Rozdział 10. Zmiana zakresu obowiązku alimentacyjnego
1. Uwagi ogólne
2. Istotna zmiana stosunków
3. Znaczenie umowy o alimenty
4. Zakres postępowania dowodowego
5. Udzielenie zabezpieczenia
6. Legitymacja - interwencja uboczna
7. Treść orzeczenia
8. Zbieg roszczeń z art. 138 KRO i art. 840 KPC
Rozdział 11. Roszczenie zwrotne na podstawie art. 140 KRO
1. Uwagi ogólne
2. Możliwości zobowiązanego a wysokość regresu
3. Regres pomiędzy rodzicami dziecka
4. Regres wobec małżonka - ojczyma lub macochy
5. Konsekwencje oddalenia powództwa o ustalenie ojcostwa
na regres
6. Zwrot kosztów obrony nieletniego
7. Regres po rozwodzie
Rozdział 12. Rozwiązanie przysposobienia a obowiązek
alimentacyjny
1. Zakres orzekania o obowiązku alimentacyjnym
2. Obowiązek alimentacyjny przysposabiającego a rodziców
naturalnych
3. Termin wymagalności
Część II. Administracyjne środki dyscyplinowania dłużnika
alimentacyjnego oraz fundusz alimentacyjny
A. Komentarz tezowy
Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów
Rozdział 1. Przepisy ogólne
Art. 1-2
Rozdział 2. Zasady pomocy państwa osobom uprawnionym
do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego w przypadku
bezskuteczności egzekucji oraz działania podejmowane wobec
dłużników alimentacyjnych
Art. 3-8d
Rozdział 3. Warunki nabywania prawa do świadczenia z funduszu
alimentacyjnego
Art. 9-14
Rozdział 4. Zasady i tryb postępowania w sprawach przyznawania
i wypłacania świadczeń z funduszu alimentacyjnego
Art. 15-30a
Rozdział 5. Finansowanie realizacji zadań przewidzianych w ustawie
Art. 31
B. Część opisowa
Rozdział 1. Uwagi wstępne
Rozdział 2. Zakres przedmiotowy regulacji
Rozdział 3. Administracyjne środki dyscyplinowania dłużnika
alimentacyjnego
1. Dłużnik alimentacyjny
2. Współdziałanie wójta z komornikiem sądowym
3. Działania wobec dłużnika alimentacyjnego
4. Wywiad alimentacyjny
5. Oświadczenie o dochodach dłużnika alimentacyjnego
6. Sankcja administracyjna z tytułu wypłaty świadczenia
wierzycielowi
Rozdział 4. Prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego
1. Istota prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego
2. Osoba uprawniona do świadczenia z funduszu
alimentacyjnego
3. Wyłączenia podmiotowe
4. Wstrzymanie wypłaty świadczenia
5. Organ właściwy w sprawach świadczeń z funduszu
alimentacyjnego
6. Weryfikacja prawodawcza świadczeń z funduszu
alimentacyjnego
Rozdział 5. Postępowanie w sprawach świadczeń z funduszu
alimentacyjnego
1. Natychmiastowa wykonalność decyzji w sprawach
świadczeń
2. Upoważnienie do wydawania decyzji
3. Szczególne instytucje procesowe służące szybkości
postępowania
4. Postępowanie w sprawach zwrotu nienależnie pobranych
świadczeń z funduszu alimentacyjnego
Część III. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych
i rent o charakterze alimentacyjnym
A. Komentarz tezowy
Kodeks postępowania cywilnego
Część druga. Postępowanie zabezpieczające
Tytuł II. Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych
Art. 753-754
Tytuł III. Przepisy szczególne o egzekucji
Dział V. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych
Art. 1081-1088
B. Część opisowa
Rozdział 1. Wierzytelności, do których stosuje się przepisy
o egzekucji alimentów
Rozdział 2. Źródła prawa dotyczące egzekucji i zabezpieczenia
alimentów oraz rent o charakterze alimentacyjnym
Rozdział 3. Podstawa wszczęcia egzekucji
1. Tytuł egzekucyjny - pojęcie i rodzaje
2. Postępowanie klauzulowe
3. Wniosek o wszczęcie egzekucji lub wykonanie
zabezpieczenia
Rozdział 4. Organy egzekucyjne
1. Rodzaje
2. Właściwość organów egzekucyjnych
3. Zbiegi egzekucji oraz egzekucji i zabezpieczenia
Rozdział 5. Przebieg postępowania
1. Czynności procesowe
2. Dochodzenia i wywiady
3. Zakres zaspokojenia należności alimentacyjnych
w egzekucji poszczególnymi sposobami
3.1. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę
3.2. Zatrudnienie dłużnika u osoby bliskiej
3.3. Egzekucja z wierzytelności
3.4. Egzekucja ze świadczeń rentowych i emerytalnych
3.5. Egzekucja z rachunków bankowych
Rozdział 6. Środki zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym
1. Klasyfikacja
2. Powództwo opozycyjne
2.1. Powództwo opozycyjne a powództwo z art. 138 KRO
3. Powództwo ekscydencyjne
4. Środki ochrony osoby trzeciej, której wierzytelność
zaspokajana jest w niższej pozycji niż alimenty
5. Skarga na czynności komornika
5.1. Uwagi ogólne
5.2. Skutki wniesienia skargi
5.3. Tok czynności procesowych wywołanych wniesieniem
skargi
5.4. Skutki nieuzupełnienia braków formalnych
6. Zarzuty przeciwko planowi podziału
7. Zażalenie
8. Skarga na postanowienie referendarza
9. Skarga na naruszenie prawa strony do rozpoznania jej
sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki
Rozdział 7. Koszty wykonania zabezpieczenia i koszty
postępowania egzekucyjnego
1. Uwagi ogólne
2. Zaskarżalność postanowień w przedmiocie kosztów
Rozdział 8. Szczególne tryby przymusowego pozaegzekucyjnego
zaspokajania roszczeń alimentacyjnych
Rozdział 9. Egzekucja świadczeń na rzecz funduszu
alimentacyjnego
Część IV. Jurysdykcja w sprawach alimentacyjnych
Część opisowa
Rozdział 1. Uwagi wstępne
Rozdział 2. Normy kolizyjne krajowe dotyczące jurysdykcji
w sprawach alimentacyjnych
1. Ustawa z 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego
(t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.)
2. Ustawa z 4.2.2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe
(t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1792)
Rozdział 3. Normy kolizyjne międzynarodowe (wielostronne)
1. Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań
alimentacyjnych sporządzona w Hadze 2.10.1973 r.
(Dz.U. z 2000 r. Nr 39, poz. 444)
2. Konwencja o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za
granicą sporządzona w Nowym Jorku 20.6.1956 r.
(Dz.U. z 1961 r. Nr 17, poz. 87)
3. Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń
sądowych w sprawach cywilnych i handlowych
sporządzona w Lugano 16.9.1988 r.
(Dz.U. z 2000 r. Nr 10, poz. 132)
4. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 44/2001 z 22.12.2000 r.
w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz
ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych
(Dz.Urz. UE L 12/2001, s. 1, wyd. spec. Dz.Urz. UE WS
rozdz. 19, t. 4, s. 42)
5. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 4/2009 z 18.12.2008 r.
w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania
i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie
zobowiązań alimentacyjnych (Dz.Urz. UE L 7/2009,
s. 1) oraz Protokół o prawie właściwym dla zobowiązań
alimentacyjnych sporządzony w Hadze 23.11.2007 r.
(Dz.Urz. UE L 331/2009, s. 17)
6. Konwencja o międzynarodowym dochodzeniu alimentów
na rzecz dzieci i innych członków rodziny sporządzona
w Hadze 23.11.2007 r.
Rozdział 4. Umowy dwustronne
1. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką
Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych
w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych
i karnych sporządzona w Mińsku 26.10.1994 r.
(Dz.U. z 1995 r. Nr 128, poz. 619)
2. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą
o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach
cywilnych i karnych sporządzona w Kijowie 24.5.1993 r.
(Dz.U. z 1994 r. Nr 96, poz. 465 ze zm.)
3. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Federacją
Rosyjską o pomocy prawnej i stosunkach prawnych
w sprawach cywilnych i karnych sporządzona w Warszawie
16.9.1996 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 83, poz. 750)
4. Zasada wzajemności z USA
5. Zasada wzajemności z Kanadą
Część V. Egzekucja alimentów z zagranicy
Część opisowa
Rozdział 1. Zasady kierowania wniosków alimentacyjnych
za granicę
1. Uwagi ogólne
2. Niezbędne dokumenty i dane
3. Warunki wspólne dla wszystkich umów
4. Tryby przesyłania wniosków - umowy wielostronne
(konwencje), umowy dwustronne, zasada wzajemności
4.1. Uwagi ogólne
4.2. Zasada wzajemności
4.3. Umowy wielostronne, których Polska jest stroną
4.4. Umowy dwustronne, których Polska jest stroną
4.5. Wybór podstawy prawnej skierowania wniosku o egzekucję
alimentów za granicę
Rozdział 2. Konwencja nowojorska z 20.6.1956 r.
1. Sygnatariusze Konwencji
2. Wymagane dokumenty
3. Organ przesyłający i organ przyjmujący
4. Język wniosku
5. Przebieg postępowania
Rozdział 3. Wniosek o stwierdzenie wykonalności orzeczenia
w innym państwie
Rozdział 4. Konwencja o międzynarodowym dochodzeniu
alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny
sporządzona w Hadze 22.11.2007 r.
1. Uwagi ogólne
2. Wymagane dokumenty
3. Przesyłanie wniosku
Rozdział 5. Konwencja o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń
odnoszących się do obowiązków alimentacyjnych
sporządzona w Hadze 2.10.1973 r.
1. Uwagi ogólne
2. Wymagane dokumenty
3. Przesyłanie wniosku
Rozdział 6. Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń
sądowych w sprawach cywilnych i handlowych sporządzona
w Lugano 16.9.1988 r.
1. Uwagi ogólne
2. Wymagane dokumenty
3. Zastosowanie
4. Najwyższe uprzywilejowanie
Rozdział 7. Uregulowania prawne kwestii stwierdzenia
wykonalności oraz wykonywania orzeczeń zasądzających
alimenty w Unii Europejskiej
Rozdział 8. Uzyskanie pomocy prawnej w innym państwie
członkowskim (wniosek o zwolnienie od kosztów
i ustanowienie adwokata)
Rozdział 9. Procedura uznania i stwierdzenia wykonalności
zagranicznego orzeczenia
1. Uwagi ogólne
2. Rodzaje orzeczeń podlegających uznaniu i stwierdzeniu
wykonalności
3. Przesłanki wymagane do stwierdzenia wykonalności
orzeczenia i najczęstsze przyczyny odmowy
3.1. Klauzula porządku publicznego
3.2. Prawidłowe doręczenie pozwanemu pozwu, wezwania na
rozprawę
3.3. Orzeczenie nie jest sprzeczne z wcześniej wydanym między
tymi samymi stronami w państwie, w którym ma nastąpić
uznanie orzeczenia
4. Skutki odmowy uznania orzeczenia
Rozdział 10. Legalizacja dokumentów do użytku za granicą
i uregulowania prawne tej kwestii
1. Pełna legalizacja
2. Konwencja znosząca pełną legalizację
3. Apostille
Rozdział 11. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 4/2009 z 18.12.2008 r.
Rozdział 12. Przegląd państw, charakterystyka postępowania
oraz praktyczne uwagi
1. Albania
2. Algieria
3. Australia
4. Austria
5. Belgia
6. Dania
7. Francja
8. Grecja
9. Hiszpania
10. Holandia (Niderlandy)
11. Irlandia
12. Kanada
13. Niemcy
14. Norwegia
15. Stany Zjednoczone Ameryki Płn
15.1. Formularze
16. Syria
17. Szwajcaria
18. Szwecja
19. Turcja
20. Wielka Brytania
21. Włochy
Rozdział 13. Pomoc w przygotowaniu wniosku oraz w toku
postępowania o egzekucję alimentów
Rozdział 14. Nieznane miejsce pobytu osoby zobowiązanej
za granicą
Rozdział 15. Alimenty dla osoby dorosłej
Rozdział 16. Ograniczenia egzekucji z zagranicy
Rozdział 17. Obliczanie długu alimentacyjnego
Rozdział 18. Zakończenie obowiązku alimentacyjnego
Rozdział 19. Bezskuteczność egzekucji alimentów z zagranicy
Rozdział 20. Koszty egzekucji alimentów z zagranicy ponoszone
przez wnioskodawcę
Rozdział 21. Odzyskiwanie długu alimentacyjnego
przez instytucje publiczne, np. Fundusz Alimentacyjny
Rozdział 22. Podsumowanie i wnioski