AFRYKAŃSKI REGIONALNY SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA ZBIOROWEGO W ŚWIETLE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO

ISBN: 978-83-232-3314-5

375 stron
format: B5
oprawa: twarda
Rok wydania: 2018

Opracowanie stanowi kompleksową analizę i ocenę kształtowania się systemu bezpieczeństwa zbiorowego na kontynencie afrykańskim. Analiza ta dotyczy w szczególności zasad funkcjonowania Afrykańskiej Architektury Pokoju i Bezpieczeństwa oraz jej wpływu na ukształtowanie systemu bezpieczeństwa zbiorowego w ramach Unii Afrykańskiej. Podkreślono również znaczenie współpracy Unii Afrykańskiej z innymi organizacjami międzynarodowymi, a zwłaszcza z ONZ. Złożoność problematyki bezpieczeństwa międzynarodowego wymaga kompleksowych działań na szczeblu uniwersalnym, regionalnym, jak i subregionalnym. Społeczność międzynarodowa coraz bardziej skłania się ku decentralizacji misji związanych z utrzymaniem pokoju, aby skutecznie utrzymywać pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe. Celem niniejszej pracy jest analiza zmieniającej się roli Unii Afrykańskiej w zarządzaniu operacjami pokojowymi. Zawarto też w niej przegląd mechanizmów zmiany i redefinicji roli międzynarodowych organizacji regionalnych i subregionalnych w ich pretendowaniu do bycia niezbędnym graczem w obszarze utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, przy identyfikacji czynników stojących za tymi zmianami. Mimo, że w pracy pojawiają się aspekty politologiczne czy też ważne elementy stosunków międzynarodowych, jest to wyłącznie prawna analiza kwestii bezpieczeństwa zbiorowego na poziomie regionalnym. Praca ta, w odróżnieniu od studiów nad organizacjami międzynarodowymi, ma pod kątem prawnym, dynamicznym i ewolucyjnym przedstawić proces budowy regionalnej organizacji bezpieczeństwa zbiorowego, opartego na wyraźnie zdefiniowanych podstawach prawnych.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów Wstęp Rozdział 1System bezpieczeństwa zbiorowego - zagadnienia wstępne 1.1. Geneza i definicja systemu bezpieczeństwa zbiorowego 1.2. Charakter i znaczenie koncepcji systemu bezpieczeństwa zbiorowego 1.3. Bezpieczeństwo zbiorowe i Liga Narodów 1.4. Powstanie Organizacji Narodów Zjednoczonych i początek nowej erybezpieczeństwa zbiorowego 1.4.1. Rola i miejsce organów Organizacji Narodów Zjednoczonychw uniwersalnym systemie bezpieczeństwa zbiorowego 1.4.2. Pojęcie "bezpieczeństwa" w świetle Karty Narodów Zjednoczonych 1.4.3. Pojęcie "siły" w świetle Karty Narodów Zjednoczonych 1.4.4. Utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowegow ramach ONZ 1.5. Bezpieczeństwo zbiorowe a indywidualna lub zbiorowa samoobrona Rozdział 2Organizacje regionalne w rozwoju powszechnego systemu bezpieczeństwazbiorowego 2.1. Prawne i instytucjonalne podstawy działania organizacji międzynarodowych2.2. Znaczenie układów regionalnych w powszechnym systemie bezpieczeństwazbiorowego 2.3. Studium porównawcze niektórych regionalnych organizacji bezpieczeństwazbiorowego 2.3.1. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie 2.3.2. System bezpieczeństwa zbiorowego i architektura pokoju OrganizacjiPaństw Amerykańskich 2.3.3. Liga Państw Arabskich i bezpieczeństwo zbiorowe 2.4. Wspólna polityka obrony i bezpieczeństwa zbiorowego w Unii Europejskiej2.4.1. Geneza: od odrzucenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej po aktywacjęmechanizmów Unii Zachodnioeuropejskiej 2.4.2. Od Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa po WspólnąPolitykę Bezpieczeństwa i Obrony 2.4.3. Traktat z Lizbony oraz Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony:"stała współpraca strukturalna" w ramach Wspólnej PolitykiBezpieczeństwa i Obrony 2.4.4. Ewolucja Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony 2.5. NATO jako struktura regionalna zbiorowej samoobrony Rozdział 3System bezpieczeństwa zbiorowego w ramach Unii Afrykańskiej 3.1. Geneza: od Organizacji Jedności Afrykańskiej do Unii Afrykańskiej 3.2. Podstawy prawne Unii Afrykańskiej 3.3. Nowe rozwiązania Aktu Założycielskiego Unii Afrykańskiej 3.3.1. Unia Afrykańska: regionalna organizacja międzypaństwowaczy integracyjna? 3.3.2. Znaczenie osobowości prawnej Unii Afrykańskiej 3.3.3. Nowe rozwiązania w sensie przedmiotowym 3.3.4. Nowe rozwiązania w zakresie instytucjonalnym 3.4. Wyzwania dla nowej instytucji panafrykańskiej 3.5. Cele i zasady Unii Afrykańskiej w zakresie utrzymania pokojui bezpieczeństwa 3.6. Problematyka bezpieczeństwa zbiorowego w Afryce: cele ogólne 3.7. Współpraca między Unią Afrykańską a Organizacją Narodów Zjednoczonychw zakresie utrzymania pokoju i bezpieczeństwa 3.8. Udział Unii Europejskiej w zapobieganiu konfliktom w Afrycei zarządzaniu nimi 3.9. Wytyczne dla amerykańskiej polityki w kwestii utrzymania pokojuw Afryce Rozdział 4Rozwój afrykańskiego regionalnego systemu bezpieczeństwa zbiorowego 4.1. Sposoby rozstrzygania sporów oparte na zabiegach polityczno--dyplomatycznych: uwagi ogólne 4.2. Wprowadzenie sądowych sposobów rozstrzygania sporów w Afryce 4.3. Prawo do interwencji w ramach afrykańskiego regionalnego systemubezpieczeństwa zbiorowego 4.4. Zróżnicowane podstawy prawa do interwencji Unii Afrykańskiej4.4.1. Podstawy polityczne prawa do interwencji związane z zasadąodpowiedzialności za ochronę 4.4.2. Podstawy legitymizacji Unii Afrykańskiej do interwencji 4.5. Zgodność prawa Unii Afrykańskiej do interwencji z powszechnymprawem międzynarodowym 4.6. Koniec westfalskiej zasady nieingerencji w międzynarodowym prawieafrykańskim 4.7. Zgoda na interwencję i mechanizm interwencji w państwie członkowskimUnii Afrykańskiej 4.8. Prawo państw członkowskich do żądania interwencji ze stronyUnii Afrykańskiej Rozdział 5Piramidalna architektura bezpieczeństwa zbiorowego APSA w budowie 5.1. Mechanizmy kontynentalne Architektury Pokoju i Bezpieczeństwaw Afryce 5.2. Rada Pokoju i Bezpieczeństwa - organ pomocniczy Unii Afrykańskiej 5.3. Rada Pokoju i Bezpieczeństwa jako główny filar systemu bezpieczeństwazbiorowego w Afryce 5.4. Uwzględnienie czynników etnicznych i kulturowych w procesie wdrażaniaAPSA: Panelu Mędrców oraz organów Rady Pokoju i Bezpieczeństwa 5.5. Struktury operacyjne Rady Pokoju i Bezpieczeństwa 5.6. Afrykańskie Siły w Gotowości (FAA) 5.7. Doktryna Sił Szybkiego Reagowania, warunki jej wdrażania i mechanizmy bezpieczeństwa zbiorowego w obliczu wielowymiarowych kryzysów5.8. O " wielowymiarowości" mechanizmu 5.9. Cele i struktura Afrykańskich Sił w Gotowości 5.10. Wyzwania związane z wdrażaniem FAA w świetle kryzysu malijskiego 5.11. Definitywna operacjonalizacja FAA 5.12. Strategiczna alternatywa dla afrykańskiej współodpowiedzialności:Afrykański Potencjał Natychmiastowego Reagowania na Kryzysy (CARIC) Rozdział 6Miejsce subregionalnych mechanizmów w systemie bezpieczeństwa zbiorowegoUnii Afrykańskiej 6.1. Rola subregionalnych mechanizmów we wczesnym zarządzaniu kryzysamina kontynencie na przykładzie walki z Boko Haram 6.2. Inicjatywa subregionalna: wdrożenie wielonarodowej wspólnej grupyzadaniowej w regionie Sahelu i Wielkich Jezior 6.3. Wnioski dotyczące walki z terroryzmem 6.4. Polityka na płaszczyźnie kontynentalnej 6.5. Polityka na płaszczyźnie subregionalnej 6.6. Różne problemy systemowe 6.7. Elastyczność i szybkość reagowania, przywództwo i wiedza fachowa,subsydiarność i podejmowanie decyzji 6.8. Rozwijanie współpracy opartej na "wzmocnionej subsydiarności" Rozdział 7Afrykański regionalny system bezpieczeństwa zbiorowego: wyzwania, zagrożeniai perspektywy 7.1. Wyzwania: słabości afrykańskiego systemu bezpieczeństwa zbiorowego 7.1.1. Zależność afrykańskiego systemu bezpieczeństwa zbiorowegood pomocy z zewnątrz 7.1.2. Niepewna sytuacja armii państw afrykańskich i trudności w reformiesektora bezpieczeństwa i obrony 7.2. Upoważnienie ONZ czy autonomia: charakter afrykańskiegoregionalnego systemu bezpieczeństwa zbiorowego 7.2.1. Istota i znaczenie upoważnienia przy ewentualnej akcji z zastosowaniemśrodków przymusu w ramach afrykańskiego regionalnego systemubezpieczeństwa zbiorowego 7.2.2. Wzmocnienie współpracy między UA a ONZ 7.3. Zagrożenia dla bezpieczeństwa zbiorowego Unii Afrykańskiej 7.3.1. Rozwój i wyzwania w zakresie operacji utrzymania pokoju w obliczukonflików pozimnowojennych: pojawienie się konfliktów wewnętrznych 7.3.2. Wykorzystanie siły podczas operacji wspierania pokoju 7.3.3. Pierwszoplanowa rola podmiotów afrykańskich w przywracaniui umacnianiu pokoju 7.3.4. Konflikty międzypaństwowe zrodzone z aspiracji demokratycznych:konieczność działania aktorów regionalnych 7.3.5. Pojawienie się nowych wielopostaciowych i umiędzynarodowionychzagrożeń: terroryzm transgraniczny 7.4. Inne zagrożenia natury humanitarnej: osoby wysiedlone i strumieniemigracyjne 7.4.1. Pandemie jako zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa 7.4.2. Zmiany klimatyczne 7.5. Zmiany w zakresie równowagi strategicznej 7.6. Praktyczne perspektywy strukturalnego wzmacniania pokojui bezpieczeństwa zbiorowego przez Unię Afrykańską 7.7. Uwagi końcowe Zakończenie Bibliografia The African regional collective security system under international law(Summary)